વહુ હો તો ઐસી – સ્વાતિ મેઢ 3
‘પણ હજી તો શિયાળો છે ને ઠંડી તો ઘણી છે. અત્યારથી માટલું?’ સુધીરભાઈના મનમાં સવાલ થયો પણ એ બોલ્યા એટલું જ, ‘ચાલો અત્યારે જઈશું?’
Yearly Archives: 2021
(લ)ખવૈયાગીરી : પુસ્તકસમીપે – અંકુર બેંકર 8
પુસ્તકમાં અલગઅલગ તેર નિબંધ છે. મોટાભાગના નિબંધો વર્ષ ૨૦૦૦થી લઈ ૨૦૧૪ સુધીના ‘અખંડઆનંદ’ના દિવાળી વિશેષાંકમાં પ્રકાશિત થયેલ છે.
The Silence Of The Lambs- માનવમનના અંધકારને સમજવાનો પ્રયાસ.
એવી ભયાનક દુનિયા રજૂ થઈ છે જે અપૂર્ણ છે. બધા જ પાત્રો શોધમાં છે જે એમને પૂર્ણતા આપે. બૉલીવુડે આ ફિલ્મની ‘સંઘર્ષ’ થી ‘મર્દાની-2’ સુધીની નબળી નકલો બનાવી.
બનારસ ડાયરી : વિવેક દેસાઈ; પરિભ્રમણ – હીરલ વ્યાસ 2
માણસ તરીકે આપણે ક્ષણમાં જીવવાનું હોય. વીતી ગયેલી કોઈપણ ક્ષણ પાછી ફરતી નથી. પણ, કોઈ ચોક્ક્સ ક્ષણને આપણે ‘સ્ટૅચ્યુ’ કહી શકીએ છીએ.
કેન્યા : ૩ (સફરનામું) – સ્વાતિ મુકેશ શાહ 4
ચિત્તો હરણના બચ્ચાને મારી, તેને લઇ ઝાડ ઉપર ચઢી ગયો. ચિત્તો પછી મરેલા બચ્ચાને લઈને નીચે ઉતારવા કોશિશ કરતો હતો પણ હરણના શીંગડા વચ્ચે આવતા હતાં. બહુ મહેનતના અંતે હરણને નીચે ફેકી પાછળ તેણે કુદકો માર્યો અને બચ્ચાને ખેંચીને દૂર લઇ ગયો.
મનગમતું ચોમાસું – મીરા જોશી 1
તારા ભીંજાયેલા તરબતર શરીરને અઢેલીને બેઠેલી હું, તારા ભીના વાળમાં ફરી રહેલી મારી નાનકડી આંગળીઓ, એકમેકના ભીના અધરોને ચૂસીને ગૂંથાતું ઐક્ય ને એ સ્પર્શથી રુંવે રુંવે ઉગતી પ્રગાઢ તડપ..
ઝાંઝવાથી જંગ – પરબતકુમાર નાયી 1
તને તકલીફ થાશે આવવામાં આ ગઝલ પાસે,
ગલી છે શે’રની આ સાંકડી ને કાફિયો છે તંગ!
ગાય, બકરી ને કાગડો – દુર્ગેશ ઓઝા 2
બાળવાર્તા ‘ગાય, બકરી ને કાગડો’ કોઈનું ભલું કરી. કોઈને ખુશી આપી આનંદ માણવાની વાત સરળ શબ્દોમાં મૂકી આપે છે.
ક્લોકટાવર અને ચામાચીડિયા : અજય સોની; વિવેચન – એકતા નીરવ દોશી 1
વાર્તા અભ્યાસુઓ માટે ઉદાહરણ જેવી આ વાર્તા મગજને એક સરસ ખોરાક આપી શકે એમ છે. એક જ વાર્તા દરેક સ્તરે કેમ લખી શકાય એ સમજવા માટે આ વાર્તાને વારંવાર વાંચવી રહી.
ક્લોકટાવર અને ચામાચીડિયા – અજય સોની
રેશનના સડેલા, જીવાતવાળા ભાત ખાઇ લઉં એટલો સમય પણ ત્યાં માંડ બેસાય. બનાવટી સુગંધ અને ખંધુ હાસ્ય મને ભાતમાં આવતી કાંકરી જેવું લાગતું. ભાતમાં થોડા માંસના ટૂકડા પણ હોય, એટલે રંધાઇ ગયેલા ધનેડાથી બહુ વાંધો ન આવતો.
કથક: નૃત્યથી વિશેષ – અર્ચિતા દીપક પંડ્યા 5
કથકનૃત્યની એક લાક્ષણિકતા છે ભ્રમરી કે ઘુમરીનો પ્રયોગ. નર્તક ત્રણના આવર્તનમાં ચક્કર એક સાથે ફરીને અંતે સ્થિર મુદ્રામાં ચમત્કૃતિથી પ્રેક્ષકો સામે ઊભા રહી જાય છે.
વાસાંસિ જીર્ણાનિ : દેવાંગી ભટ્ટ; પરિભ્રમણ – હીરલ વ્યાસ 2
નવલકથામાં ચાર સ્ત્રીઓની વાત છે. પોલોમા, ઓરોરા, રાબિયા અને મોંઘી. જુદા કાળખંડમાં, જુદા પ્રદેશમાં છે છતાં ચારેયમાં એક વાત સામાન્ય છે, એમની અધૂરી રહેલી ઈચ્છાઓ.
ગુજરાતનું ગૌરવ : ચિલ્ડ્રન્સ યુનિવર્સિટી.. 2
બાળકો માટે બગીચા, બાલમંદિર, ઘોડિયાંઘર હોય એ સામાન્ય છે પણ બાળકો માટે એક અલાયદી યુનિવર્સિટી હોય એવું તો ભાગ્યે જ સાંભળવા મળે!
મિલન અભી આધા અધૂરા હૈ.. – કમલેશ જોષી 11
લગ્ન પહેલા મુરતિયાઓ જોવા આવે એવો રિવાજ હું જાણતો હતો પણ એ રિવાજ મુજબ એક છોકરો મોટીબેનને આજે જોવા આવવાનો હતો એ સાંભળી કોણ જાણે કેમ મને એસએસસીની પરીક્ષા હોય એવું ટેન્શન થઈ ગયું.
કેટલીક વિશેષ શાળાઓ.. – હેમાંગી ભોગાયતા મહેતા 2
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા એવી શાળાઓ ચલાવવામાં આવે છે જ્યાં વિદ્યાર્થીઓને વિનામૂલ્યે શિક્ષણ અને રહેવાની સુવિધા ઉપલબ્ધ હોય છે.
ખુમારી તો વારસાગત.. ખલીલ ધનતેજવીની અદ્રુત ગઝલ 1
ખલીલ ધનતેજવીની ગઝલો એટલે ફાટફાટ ખુમારીભર્યા શબ્દોનો છલકતો સાગર.
પુસ્તક સારાંશ : Balakot Air Strike – How India Avenged Pulwama – મનન ભટ્ટ 1
’Balakot Air Strike – How India Avenged Pulwama’ પુસ્તક ભારતની આતંકવાદ વિરુદ્ધની લડાઈનું અને સૈન્ય ઈતિહાસનું રુખ બદલી કાઢનાર ઘટનાઓનું તાદ્દશ વર્ણન કરે છે.
કેન્યા : ૨ (સફરનામું) – સ્વાતિ મુકેશ શાહ 7
એક ઉંચા ઝાડની ડાળી ઉપર દીપડો સુતો હતો અને ઝાડની ચારે બાજુ અમારા જેવા પર્યટકોના વાહનો ઉભા હતા. થોડીવારમાં દીપડો ઉઠીને ચારે તરફ જોવા લાગ્યો.
સાતપુડાનાં જંગલોમાં.. – મયુરિકા લેઉવા બેંકર 13
લીલોતરીની દેવીના એક હાથમાં છે સૌંદર્યપાનનો આનંદ તો બીજા હાથમાં છે ભયનો રોમાંચ. આ બેય જંગલના રખડુંને ન મળે ત્યાં સુધી એની પ્રાપ્તિ અધૂરી છે.
હૈ દુનિયા ઉસી કી, જમાના ઉસી કા – હર્ષદ દવે 2
અમેરિકન ફિલ્મ ‘કમ સપ્ટેમ્બર’ પરથી બનેલી ‘કશ્મીરકી કલી’ (૧૯૬૪) ફિલ્મનું એ ગીત રફીના ચાહકોએ સાંભળ્યું ન હોય તેવું બને જ નહીં.
વરસાદને’ય રડાવવાની આદત છે – મીરા જોશી 2
વરસાદને’ય રડાવવાની આદત છે, તારી જેમ જ! પણ તું હોય તો મજાલ છે વરસાદની’ય કે મને રડાવે..! પ્રેમનું ચોમાસું બારેમાસ હ્રદયમાં ઉગતું હોય ત્યારે પ્રકૃતિનો વરસાદ અત્યંત વહાલો લાગે છે પણ એ જ પ્રિયતમ જેની સાથે વરસાદે ભીંજાયા હોય ને પછી એ સમીપ ન હોય ત્યારે આ વરસતો વરસાદ ઝીરવવો ખૂબ વસમો થઈ જાય છે.
મુક્તિ – મયૂર પટેલ; વિવેચન – એકતા નીરવ દોશી
બેતાલીસ વર્ષની સ્ત્રી પોતાની સાંસારિક જવાબદારીઓ પૂર્ણ કર્યા બાદ એક મનોચિકિત્સક અને સેક્સોલોજિસ્ટને મળવા જાય છે. પતિ સાથે ક્યારેય જાતીય સુખનો અનુભવ નથી થયો કારણ કે એને સ્ત્રીમાં રસ છે.
મુક્તિ – મયૂર પટેલ
મનમાં મૂંઝવણનો પાર નહીં કે, કેમ આવું થાય છે! પણ જે થાય છે એ ખોટું છે કે પાપ છે, એવી સમજણ કેળવાય એ પહેલાં તો તે લપસી ચૂકી હતી. શારીરિક આવેગોને વશ થઈને કરવામાં આવતા તેના ચોર-સ્પર્શો મોટાભાગની છોકરીઓને નિર્દોષ લાગતા, પણ એક દિવસ..
શ્રીકૃષ્ણ અને સમય – શ્રદ્ધા ભટ્ટ 6
આજે મારે વાત કરવી છે મારા કૃષ્ણ વિશે. મારો કૃષ્ણ – આ સંબોધન જ કેટલું મીઠું છે, નહીં? મારો કૃષ્ણ અલગ નથી, તમારા સૌ જેવો જ છે, બસ એને જોવાની મારી દ્રષ્ટિ સહેજ જુદી છે.
સ્વામી સચ્ચિદાનંદજીનું પુસ્તક ‘ગીતા અને આપણાં પ્રશ્નો’ : પુસ્તકપર્વ 2
સ્વામીજીએ ગીતામાંથી તેમણે ચૂંટેલા કેટલાંક શ્લોકોને દસ વિષયોમાં વિભાજીત કરીને એ વિષયમાં ગીતા શું કહેવા માગે છે એ દર્શાવીને આપણને ગીતાનવનીત કે ગીતામૃત પીરસ્યું છે.
બસ, તું સાથે રહેજે.. – નેહા રાવલ 25
મારા પાગલ સપના અને ઘેલી કલ્પનાઓમાં તને વિચારીને જે પળો જીવી લઉં છું એ લંબાવી શકું એના પ્રયત્નોમાં તને લખતી રહું છું. મને ખબર છે, તું લખતો ભલે નથી પણ વિરહની આ બધી જ પળો તને પણ એટલી જ તીવ્રતાથી ઘેરી વળતી હશે ને!
On body and soul : શરીર અને આત્માનો અનુભવ 3
ફિલ્મની શરૂઆત જંગલમાં ફરતા એક હરણ અને હરણીના દ્રશ્યથી થાય છે. બન્ને સાથે વિચરતા જીવો જંગલમાં ખોરાક માટે ભટકતા હોય છે.
યહાં કલ ક્યા હો કિસને જાના? – કમલેશ જોષી 6
પિરિયડ પૂરો થાય એટલે તોફાનીઓ બહાર નીકળતી વખતે આગલી બેંચ પર બેઠેલા એ બેટરીને પાછળથી જોરથી ટાપલી મારે. પેલો પાછળ ફરીને જુએ તો બધા બીજી બાજુ જોઈ ગયા હોય. પેલો “કોણે માર્યું.. કોણે માર્યું.. હું સાહેબને કહી દઈશ..” કહ્યા કરે. પેલા તોફાનીઓ એને ઘાંઘો-વાંઘો થયેલો જોઈ એકબીજાને “કોણે માર્યું.. કોણે માર્યું..” કરવા માંડે.
રક્ષાસૂત્ર – શ્રદ્ધા ભટ્ટ 6
રક્ષાસૂત્રનો એક અર્થ થાય સિદ્ધાંત અથવા મંત્ર. અહીં જમણાં હાથના કાંડા પર બાંધવામાં આવતો દોરો એ એક પ્રતીક તરીકે વપરાયો છે. સૂતરનો પાતળો દોરો કોઈને રક્ષા આપવા અથવા તો ધર્મમાં સ્થિર રાખવા સક્ષમ થાય કઈ રીતે? રક્ષાસૂત્ર મૂળ પાંચ વસ્તુઓથી બને.
સરકારી, ગ્રાન્ટ ઈન એઇડ તથા ખાનગી શાળાઓ વિશે.. 5
ત્રણ પ્રકારની શાળાઓ એટલે કે સરકારી, ગ્રાન્ટ ઈન એઇડ તથા ખાનગી શાળાઓ વિશે જાણીએ.