સાહિત્યપ્રકાર મુજબ સંગ્રહ... : પ્રેમ એટલે


નામ તારું – સૈફ પાલનપુરી

કાલ હું તારી ગલીમાં ભૂલથી આવી ચઢ્યો. વર્ષો પહેલાંનો પરિચિત માર્ગ એ વર્ષો પહેલાંનું પરિચિત એ મકાન મારા પગ થંભી ગયા તું નજર સામે હતી સાડીનો પણ એ જ રંગ એ જ આંખો એ જ એ મતવાલી ચાલ એ જ છલકાતી જવાની એ જ છલકાતો પ્રણય આટલા વર્ષો પછી. તારામાંથી કાંઈ ઓછું થઈ શક્યું નો’તું અને એ ભર્યા વિસ્તારમાં કોઈની પરવા વગર મેં તો સંબોધન કર્યું નામ તારું હોઠ પર આવી ગયું ઊંઘ ખંખેરીને જાણે સ્વપ્ન ખુદ જાગી ગયું. – સૈફ પાલનપુરી


જીંદગીમેં કઈ રંગ – જીગર શ્યોપૂરી

જીંદગીમેં કઈ રંગ આયે ગયે હમ હર હાલમેં મુસ્કુરાયે ગયે શર્ત આંધીસે લેકર ચિરાગ કીયા વો બુઝાતે ગયે, હમ જલાતે ગયે હમને હંસકે સહે ઉનકે સારે સિતમ વો સિતમ પે સિતમ હરરોઝ ઢાયેં ગયેં. વો જીન્હોંને વફાદારી કાયમ રક્ખી ઈસ ઝમાનેંમેં જ્યાદા સતાયે ગયે ઈસ દીવાનેકી મૈયત ચલી ધૂમસે ખૂબ ખુશીયાં મની ગીત ગાયે ગયે.  – જીગર શ્યોપૂરી


મારા મૃત્યુ પછીની થોડીક ક્ષણો (ભાગ ૨) 11

પૂર્વાધ વાંચો અહીં, ક્લિક કરો મારા મૃત્યુની થોડીક ક્ષણો પહેલા (ભાગ ૧) ********* હું ચતોપાટ પડ્યો છું, મારા બધા કપડા, મારી ટાઈટનની ઘડીયાળ, મારા હાથની વીંટીઓ,  મારા ગળાનો સોનાનો ચેઈન બધુંય એક પછી એક ઉતરી રહ્યું હતું અને છાણના લીંપણ પર હવે મને મૂકવામાં આવી રહ્યો હતો. રોજ મને “તમે નકામો કલબલાટ ન કર્યા કરો, તમારે જોઈતું હોય તે લો, પણ વચ્ચે ન આવો” કહેનારો મારો પુત્ર પોકે પોકે રડી રહ્યો હતો. તેના આંસુ ખુશીના છે કે દુઃખના તે સમજવા જેટલો હું અણસમજુ હતો. મૃત્યુના દૂતે મને કહ્યું “ચાલો, આ બધુંય તો સામાન્ય છે.” મેં કહ્યું “તમારા માટે સામાન્ય હોઈ શકે…હું તો પહેલી વાર મરી રહ્યો છું.” તે મારી સામે જોઈ હસ્યો “ખરેખર?” “હા કદાચ” હું એવું જ કાંઈક બબડ્યો પણ મારું ધ્યાન તો નીચે જ હતું…આ બધામાં બે જ લોકો ખરેખર દુઃખી હતા,મારી પુત્રી અને મારી પત્ની…..અને તે બે રડી રહ્યાં ન હતાં. ઘણાય હવે સફેદ લેંઘા ઝભ્ભામાં આવી રહ્યા હતા, એમ્બ્યુલન્સ આવી ગઈ હતી, મારા હાથમાં લાડવા મૂકાઈ રહ્યા હતા અને કાનમાં મારો પૌત્ર કાંઇક મંત્ર બોલી રહ્યો હતો. પણ ત્યાં સાંભળવા વાળુ કોણ હતું? કેટલાક તો હજીય ચા પીવામાં વ્યસ્ત હતા. તેમને સ્મશાન સુધી આવવાનું હતુ એટલે કદાચ….. મને હવે ખૂબ મુશ્કેટાટ બાંધવામાં આવી રહ્યો હતો….”અરે મારો હાથ તો જુઓ…..” દોરીની નીચે દબાતા મારા હાથ સામેં મે દયાથી જોયું, પણ હવે એ મારો હાથ ન હતો….મારી પત્ની મારી સામે જોઈ રહી…”શું જુએ છે?” હું મનોમન બબડ્યો…… મારો પુત્ર મનમાં ગણતરી કરી રહ્યો હતો, “દસ હજાર બારમાં તેરમા માટે વાપરવા પૂરતા થઈ રહેશે…..ખોટો દેખાડો કરવાનો શો મતલબ?” મારી […]


ખંડિત સ્વપ્નના અવશેષ – કિસન સોસા

એવા વળાંક પર હવે ઉભો છે કાફલો અહીંથી જવાય રણ તરફ, અહીંથી નદી તરફ અહીંથી હું શ્વેત શ્વેત કાંઈ સ્વપ્ને લચી શકું અહીંથી હું અંધકારની ખીણે ખરી શકું અહીંથી હું ભવ તરી શકું, અહીંથી ડૂબી શકું અહીંથી જવાય ક્ષણ તરફ, અહીથી સદી તરફ અહીંથી જવાય રણ તરફ, અહીંથી નદી તરફ અહીંથી ઉમંગ ઉડતા અવસરમાં જઈ વસું કે કાળમીંઢ વેદનાના દરમાં જઈ વસું અહીંથી હું કબ્રમાં કે પછી ઘરમાં જઈ વસું અહીંથી જવાય હમણાં તરફ, અહીંથી કદી તરફ અહીંથી જવાય રણ તરફ, અહીંથી નદી તરફ. કિસન સોસા (‘કંકાવટી માસિક’, ૧૯૭૫)


હાલરડું અને મમત્વ 9

” આભમાં ઊગેલ ચાંદલો, ને જીજાબાઇને આવ્યાં બાળ – બાળુડાને માત હીંચોળે, ધણણણ ડુંગરા બોલે. શિવાજીને નીંદરું ના’વે, માતા જીજાબાઇ ઝુલાવે. “ આ કે આવા અન્ય કેટલાંય હાલરડાં એ દરેક નાનકડા ભૂલકાંનો હક છે અને દરેક માતા પિતા કે દાદી કે દાદાની ફરજ….આપણી સંસ્કૃતિનું એક મોટામાં મોટું જમાપાસુ છે કે બાળક હજીતો તમારી ભાષાય નથી જાણતું કે સમજતું તે જ વખતે સંસ્કૃતિ અને સમાજજીવનની વાતો તેના લોહીમાં દૂધ સાથે ઉતારવાની આ એક સર્વોત્તમ ગોઠવણ છે. બાળક ભલે ગમે તેટલું રડતું હોય કે તોફાન કરતું હોય, પણ માતાના મોંઢે જેવુ હાલરડું સાંભળે છે ત્યારે તદ્દન નિર્ભેળ આનંદ તેના ચહેરા પર છલકાય છે, જાણે ભોળા શંકર આ વિશ્વની તમામ ખરાબીઓ, તમામ અનાચારને હણીને શાંત થઈ સૂતા હોય તેમ તેના ચહેરા પર તદ્દન સામાન્ય પણ ખૂબ ઉંડી શાંતિ છલકાય છે. દીકરો મારો લાડકવાયો દેવ નો દીધેલ છે, વાયરા જરા ધીરા વાયજો એ નીંદમાં પોઢેલ છે. જેવા હાલર્રડાઓ ખબરનહીં કઈ રીતે એ નાનકડા બાળ મન પર એવી અસર નાખે છે કે બાળક પોતાની માતાના ખોળામાં પરમાનંદની જાણે કે સમાધિની અવસ્થામાં સૂઈ જાય છે … હું જ્યારે જોઉં છું કે મારી પુત્રી તેની મમ્મી કે ફઈના ખોળામાં હાલરડુ સાંભળતાવેંત જ સૂઈ જાય છે ત્યારે થાય કે આ થી વધારે સંતોષની ઉંધ કઈ હોઈ શકે. મારા મમ્મી મને કહેતા કે નાનપણમાં તને ખોળામાં લઈ આંખ મારી ઉઘડે ત્યાં તો…..કે મારી ઝૂંપડીએ રામ ક્યારે પધારો….વાળી પ્રાર્થના ગાતા કે હું તરત સૂઈ જતો…..તો મારી દીકરી “પરી રાણી…તમે આવો..ઉડતા ઉડતા દેશ તમારે, હાર્દીને લઈ જાઓ….”વાળુ હાલરડુ સાંભળી સૂઈ જાય છે… અજબની દુનિયા છે હાલરડાની … આજના આધુનિક સમયમાં જ્યારે દૂધ બોટલોમાં […]


એક દિકરીની લાગણી – વિકાસ બેલાણી 23

“હેલ ભરીને હું તો હાલું ઉતાવળી,                        નક્કી આંગણીયે કોક મે’માન આવે” સૌરાષ્ટ્રના એક પ્રસિધ્ધ લોકગીતની આ પંક્તિઓ છે. ગુરૂવાર તારીખ ૨૮/૦૮/૨૦૦૮ ના રોજ બપોરે ત્રણ ને વીસે એક મોંઘેરા મહેમાને મારા ઘરમાં, હ્રદયમાં પા પા પગલી પાડી, તીણા મધુર રૂદનથી મારા જીવનમાં સંગીતના સુરો રેલાવ્યા, અને એક પુત્ર, ભાઈ અને પતિ પછી પિતાનું બિરૂદ અપાવ્યું. હા….મારે ત્યાં એક વ્હાલસોઈ દિકરીનો જન્મ થયો. જરા વિસ્તારથી કહું તો ગંભીર થઈ ગયેલી શારીરિક પરીસ્થીતિઓ વચ્ચે જ્યારે મારી પત્નીએ ઓપરેશન દ્વારા તેને જન્મ આપ્યો, ત્યાં સુધી મારા શ્વાસો મારા કાબૂમાં નહોતા….પણ જ્યારે ઓપરેશન સફળતા પૂર્વક પૂરૂં થયુ અને મારી દિકરી મારા હાથમાં આવી ત્યારે આંખમાંથી દડ દડ આંસુ નીકળી ગયા….એ હતા ખુશીના, સંતોષના. મારી હંમેશાની ઈચ્છા કે મારે એક દિકરી હોય અને દેખાવમાં તેની મમ્મી જેવી હોય, તેને ઈશ્વરે પૂરેપૂરૂં માન આપ્યું. મને એક સુંદર દીકરીની ભેટ આપી, એક દિકરીનો બાપ બનવાની ખુશી જેને મળી, તે મહાભાગ્યશાળી. મેં મારી આ ખુશીને ખૂબ માણી….મારી ગોદમાં જ્યારે મારી દિકરીને પહેલીવાર મારા ખોળામાં લીધી તો લાગ્યું કે જગતની તમામ સંપત્તિ, સમૃધ્ધિ અને ખુશી મને મળી છે. કહે છે કે બાપને પોતાની દિકરી અને માંને તેનો દિકરો વહાલો હોય છે. આજે જ્યારે લોકો બેટી બચાવો આંદોલન ચલાવી રહ્યા છે ત્યારે અને હજીય જે લોકો દિકરીને ગર્ભમાં જ મારી નાખવા માંગે છે તેમને મારે એટલું જ કહેવાનું કે એકવાર તમારી એ માસૂમ દિકરીને ગોદમાં લો, તેની આંખોમાં જુઓ, તેના માથા પર હાથ ફેરવો, અને જો તોય તમને એવી જ ક્રૂર ઈચ્છા થાય તો તમને ગમે તેમ કરો. પણ એવું બનવુ શક્ય જ નથી, તેનો સ્પર્શ તમને પથ્થર માંથી […]


કહી રહ્યો છું – જીગ્નેશ અધ્યારૂ 6

સૂકી આંખો, છૂપા મર્મને, કળવા મથી રહ્યો છું, શું તે મુજને પ્રેમ કરે? ખુદને પૂછી રહ્યો છું. શ્વાસે શ્વાસે, આજ અંતરે, તુજને ભરી રહ્યો છું, વધી રહ્યો છું તારામાં ને, ખુદમાં ઘટી રહ્યો છું. તને પામવા, સ્વ ભૂલીને આગળ વધી રહ્યો છું, સપ્તપદીના સાતે વચનો, મનમાં રટી રહ્યો છું. તારી આંખે આ જીવનના, સ્વપ્ન સેવી રહ્યો છું મારા થાઓ ફક્ત આટલી વાત હું કહી રહ્યો છું. – – જીગ્નેશ અધ્યારૂ (લખ્યા તારીખ ૧ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૮)


પાપા, આ ચું ચે? – જીગ્નેશ અધ્યારૂ 18

હું ઓફીસથી આવીને ડ્રોઈંગ રૂમમાં ટીવી જોતો હતો, અને મારી પત્ની રસોડામાં રસોઈ કરી રહી હતી. મારી દોઢ વર્ષની દીકરી તેના રમકડાં સાથે રમી રહી હતી. હું ટીવી પર કોઈક સારો કાર્યક્રમ શોધવાની પેરવીમાં હતો કે અચાનક મારી પુત્રી મને પૂછી બેઠી, “પાપા આ શું છે?” હું અવાચક થઈ ગયો. અમે તેને શીખવતા હતા કે આને હાથ કહેવાય, આને પગ કહેવાય, કે હાર્દીની આંખો ક્યાં છે ને હાર્દીના કાન ક્યાં છે, વગેરે વગેરે અને તે અમને ઈશારાથી જવાબ આપતી. પણ આમ તેના મોઢે પહેલી વાર આવો પ્રશ્ન સાંભળ્યો, મારી પત્ની ખુશ થતી રસોડામાં થી ત્યાં આવી ઉભી અને ખેલ જોઈ રહી. મેં તેને જવાબ આપ્યો, “બેટા એને હાથ કહેવાય”. ફરી તે જ પ્રશ્ન, “પાપા આ શું છે?” અને મેં ફરી એ જ જવાબ આપ્યો “આ હાથ છે.” મને તેના હાવભાવ જોવાની મજા આવવા લાગી. તેને કદાચ સંતોષ નહીં થયો હોય એટલે તેણે પાછું ફેરવ્યું “પાપા, આને હાથ કહેવાય?” એને એમ કે આમાં એવુ તો શું છે કે આને હાથ કહેવો પડે? ડોકીને ઉંચી નીચી કરી, ઝાટકો મારી આવા પ્રશ્નો પૂછવાની તેની આવડત પહેલી વાર જોઈ રહેલા અમે તેના જવાબો આપવા તત્પર હતા. “હા આને હાથ કહેવાય……” થોડા સમય પછી ફરી “પપ્પા આ શું છે?”, મેં જવાબ આપ્યો “આને રીમોટ કહેવાય”, તો તે ફરી પૂછે “મીમોટ કહેવાય?” “હા દીકરા” મેં કહ્યું. જમતી વખતે “પપ્પા આ શું છે?” “બેટા આ રોટલી કહેવાય” “રોતલી?” “હા રોટલી” તેની મમ્મી એ જવાબ આપ્યો. અને તેને ખવડાવવાનો પ્રયત્ન પાછો શરૂ કર્યો. એકવાર મકોડાને પકડીને પૂછે “પપ્પા આ શું છે?” તેની મમ્મી તેને ખીજાઈ ને કહે “ફેંકી દે […]


દુખી થવું છે?….આ રહ્યા રસ્તા – ચંદ્રકાંત કાજી 10

તમારી જ વાત કર્યા કરો તમારો જ વિચાર કર્યા કરો ‘કદર’ ‘કદર’ ઝંખ્યા કરો કોઈ તમારી ઉપેક્ષા કરે તો બળ્યા કરો કોઈનો ય વિશ્વાસ ન કરો તમારી ફરજમાં થી છટકતા રહો ‘હું’ શબ્દનો મહત્તમ ઉપયોગ કરો બીજા માટે બને એટલું ઓછું કરો તમારી મહેરબાની બદલ કોઈ આભાર ન માને તો સમસ્યા કરો દરેક બાબતમાં તમારો જ કક્કો ઘૂંટ્યા કરો (આના પરથી સુખી થવાના રસ્તા શોધવાની છૂટ છે)  – ચંદ્રકાંત કાજી


મરીઝ ના બેહતરીન શેર 31

આ જગતમાં પ્રેમીઓ એવા પણ આવી જાય છે, જે વચન દેતા નથી તેયે નભાવી જાય છે઼  *** એકાદ હો તો એને છુપાવી શકું ‘મરીઝ’, આ પ્રેમ છે ને એના પુરાવા હજાર છે  *** એણે આપી તો ક્ષમા એ રીતે કંઈ જ સૂઝી નહીં સજા જાણે  *** એનાથી તો સરસ તારી અવહેલના હતી આ તારી આંખમાં જે ગલત આવકાર છે  *** એવી તો બેદિલીથી મને માફ ના કરો, હું ખુદ કહી ઉઠું કે સજા હોવી જોઈએ !  *** એવો ડરી ડરીને હું જન્નત તરફ ગયો, જાણે કે એની ભૂલ થઈ છે હિસાબમાં  *** કંઈક વેળા કંઈક મુદ્દતને કશી માની નથી, કોઈ વેળા એક પળને જિંદગી સમજી લીધી  *** કંઈ પણ નથી લખાણ, છતાં ભૂલ નીકળી કેવી વિચિત્ર પ્રેમની કોરી કિતાબ છે !  *** કેવો ખુદા મળ્યો છે, ભલા શું કહું, મરીઝ પોતે ન દે, બીજા કને માગવા ન દે  *** ગગનમાં આ જગા ખાલી નથી, એમાં લપાયા છે, ચમકવાની રજા મળતી નથી જે આફતાબોને  *** ચાલો કે ગતિની જ મજા લઈએ, કે અમને મંજિલ ન રહી યાદ, ન રસ્તો, ન દિશા યાદ.  *** જાહેરમાં એ દમામ કે પાસ આવવા ન દે, અંદરથી એ સંભાળ કે છેટે જવા ન દે.  *** જિંદગી ના રસને પીવામાં કરો જલદી ‘મરીઝ’ એક તો ઓછી મદિરા છે, ને ગળતુ જામ છે.  *** જીવનની સત્ય ઘટના એમ સાંભળતુ નથી કોઈ, બધે કહેવુ પડે છે કે કહાની લઈને આવ્યો છું.  *** ડૂબી છે જઈને નાવ અમારી ક્ષિતિજ પર, દુનિયાનો છે ખયાલ કે પાર ઉતરી ગઈ === મરીઝ   – ગીત એક ગાયું ને વાયરે વાવ્યું….પુસ્તક __________________________________________ OTHER RELATED POST :  […]


મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ – મીરાંબાઇ

મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ, દૂસરા ન કોઇ; દૂસરા ન કોઇ, સાધો, સકલ લોક જોઇ … મેરે તો ભાઇ છોડ્યા બંધુ છોડ્યા, છોડ્યા સગા સોઇ; સાધુ સંગ બૈઠ બૈઠ લોક-લાજ ખોઇ … મેરે તો ભગત દેખ રાજી હુઇ, જગત દેખ રોઇ; અંસુઅન જલ સિંચ સિંચ પ્રેમ-બેલી બોઇ … મેરે તો દધિ મથ ઘૃત કાઢિ લિયો, ડાર દઇ છોઇ; રાણા વિષ કો પ્યાલો ભેજ્યો, પીય મગન હોઇ … મેરે તો અબ તો બાત ફૈલ પડી, જાણે સબ કોઇ; મીરાં ઐસી લગન લાગી હોની હો સો હોઇ … મેરે તો


તમે જ એને મળ્યા હોત તો? – સુમંત દેસાઈ 6

નાનકડી એક વાર્તા છે એક માણસનું જીવવું ઝેર થઈ ગયું. આશાનું એક નાનકડું કિરણ પણ ક્યાંય નજરે ચડતુ ન હતું. એને થયું કે આ જીવનનો અંત લાવ્યે જ છુટકો. શહેરની વચ્ચેથી રેલવે પસાર થાય, ત્યાં જઈ, ગાડી આવે ત્યારે પાટા નીચે પડતું મૂકવાનું તેણે નક્કી કર્યું. પણ ઘરેથી નીકળતા બીજો એક વિચાર કર્યો, કે રસ્તામાં જે માણસો મળે તેમાંથી એકાદ પણ જો એના તરફ જોઈને જરાક સ્મિત કરે, એ સ્મિત વડે એના અંતરમાં લગીર હુંફ પ્રગટાવે, તો મરવાની યોજના પડતી મૂકીને ઘેર પાછા ચાલ્યા જવું. ……. હવે એ વાતને ત્યાં રહેવા દઈએ, એ માણસનું શું થયું, તે જવા દઈએ. પણ એક સવાલ થાય છે; એ માણસ ઘરેથી નીકળ્યો પછી, રસ્તામાં કદાચ જ તમે તેને સામા મળ્યા હોત તો? બોલો એનું શું થાત? ત્યાંથી ઘરે પાછા જવાનું કારણ તમે તેને આપી શક્યા હોત? જરા વિચારી ને જવાબ આપો …. ( સુમંત દેસાઈ – લોકજીવન પખવાડીક )      * * * * * * * * * * આવતી કાલે માણો અમારી વીકએન્ડની હનુમાનગાળા, સત્તાધાર, કનકાઈ, ગીર, તુલસીશ્યામ (૦૨ & ૦૩ ઓગસ્ટ, ૨૦૦૮) યાત્રાની ઝલક –  ફોટા, વીડીયો અને માહિતી.


પ્રેમ માં અનુભવો – એન જે ગોલીબાર 3

પ્રસ્તુત છે એન જે ગોલીબારની એક હઝલ … પ્રેમ માં અનુભવો … પ્રેમ વિષે કેવળ રોતી આંખે નહીં, હસતા હોઠે પણ વાત થઈ શકે સાંભળો. તબિયત પ્રેમનો ચારો ચરી પાગલ થવાની છે. મને ઈચ્છા હવે મજનૂનો રેકોર્ડ તોડવાની છે. લઈને બેટરી સાથે નીકળતે, જો ખબર હોતે, કે ખીસ્સામાં પડેલી પાવલી પણ ગુમ થવાની છે. મેં પહેલા પાણી સાથે ગટગટાવી જઈ, પછી વાંચ્યુ, લખ્યું’તું બાટલી પર, દવા આ ચાટવાની છે. ઘડીભરમાં તમે રહેશો, ન માથાનું દરદ રહેશે, અસર એવી ચમત્કારિક અમારી આ દવાની છે ! ભલેને એમનું ડાચૂં છે ઉતરેલી કઢી જેવું, અમારી પાસે તરકીબ હાસ્યને ફેલાવવાની છે.  – એન જે ગોલીબાર


વાલિદ કી મૌત પર – નિદા ફાઝલી

ઉર્દુ શાયર નિદા ફાઝલીના પિતા કરાંચી માં મૃત્યુ પામ્યા ત્યારે તે ત્યાં ફાતિહા પઢવા હાજર ન રહી શક્યા તે અંગે એક નઝમ લખી. પેશ છે તેનો આ ભાગ ….એક પિતાને તેનો પુત્ર આનાથી વધારે શું કહી શકે? શું ખરેખર તેમના પિતા તેમના માટે મૃત્યુ પામ્યા છે? વાલિદ કી મૌત પર તુમ્હારી કબ્ર પર મેં ફાતિહા પઢને નહીં આયા મુઝે માલૂમ થા તુમ મર નહીં સક્તે, તુમ્હારે મૌતકી સચ્ચી ખબર જીસને ઉડાઈ થી, વો જૂઠા થા, વો તુમ કબ થે? કોઈ સૂખા હુઆ પત્તા હવા સે હિલ કે ટૂટા થા તુમ્હારે હાથ મેરી ઉંગલિયોં મેં સાંસ લેતે હૈ. મેં લિખને કે લિયે જબ ભી કલમ કાગઝ ઉઠાતા હું, તુમ્હેં બૈઠા હુઆ, મેં અપની હી કુર્સી મેં પાતા હું. બદન મેં મેરે જીતના ભી લહુ હૈ, વો તુમ્હારી લગજિસોં, નાકામિયોં કે સાથ બહતા હૈ, મેરી આવાઝ મેં છુપકર, તુમ્હારા ઝહન રહતા હૈ. મેરી બીમારીયોં મેં તુમ, મેરી લાચારીયોં મેં તુમ તુમ્હારી કબ્ર પર જીસને તુમ્હારા નામ લીખ્ખા હૈ, વો જૂઠા હૈ તુમ્હારી કબ્રમેં મૈં દફ્ન હું, તુમ મુઝમેં જિંદા હો, કભી ફુરસત મિલે તો ફાતિહા પઢને ચલે આના


તું – સિલાસ પટેલિયા

ચંદનની પાંદડીઓની રતુંબડી છાયા તારા ચહેરા પરથી હલતી હલતી માટીમાં છેક પાતાળ લગી ગઈ હશે હવે સાંજ ઉતરી રહી છે જળમાં ઝાલરદવનીઓ ધૂપ લોબાનના સુગંધભર્યા ગોટેગોટામાં ઓગળી ગયા છે પહાડના પથ્થરો તળેનું ઝરણું નળિયામાંથી ગળાતી આવતી ચાંદનીની જેમ રાતભર તારી આંખમાં ઝંકાર કરતું રહ્યું નદીના સ્થિર સ્વચ્છ જળ તળેની ગોરમટી માટીની ભીની ઓકળીઓ જેવો તારો ભીનેરો ને સૌમ્ય ચહેરો જ હવે મને દેખાય છે પહાડ ટોચ પરના નાનકડા દેવળ માંથી હવે હું ઢાળ ઉતરી રહ્યો છું  – સિલાસ પટેલિયા ( સંદર્ભ : નવનીત સમર્પણ જૂન ૨૦૦૩ )


પથ્થર કે જીગર વાલોં – બશીરબદ્ર

પથ્થર કે જીગર વાલોં, ગમ મેં વો રવાની હૈ, ખુદ રાહ બના લેગા, બહતા હુઆ પાની હૈ, ફૂલોં મેં ગઝલ રખના, યે રાત કી રાની હૈ, ઈસમેં તેરી ઝુલ્ફોં કી બે રબ્ત કહાની હૈ, ઈક ઝહન-એ-પરીશા મેં વો ફૂલ સા ચહરા હૈ, પથ્થર કી હિફાઝતમેં શીશે કી જવાની હૈ, ક્યોં ચાંદની રાતોં મેં દરીયા પે નહાતે હો.. સોયે હુવે પાની મેં ક્યા આગ લગાની હૈ, ઈસ હૌસલા એ દિલ પર હમને ભી કફન પહના, હસ કર કોઈ પૂછેગા ક્યા જાન ગવાની હૈ. રોનેકા અસર દિલ પર રહ રહ કર બદલતા હૈ, આંસુ કભી શીશા હૈ, આંસુ કભી પાની હૈ. યે શબનમી લહઝા હૈ, આહિસ્તા ગઝલ પઢના, તિતલી કી કહાની હૈ, ફૂલોં કી જુબાની હૈ. – બશીરબદ્ર બશીરબદ્ર નું નામ તત્કાલીન ઉર્દુ ગઝલના રચયિતાઓમાં બહુ માનથી લેવાય છે. તેમની રચનાઓ સીધી સટાક મર્મપ્રહાર કરવામાટે જાણીતી છે. સરળ ઉર્દુ ભાષામાં રચેલી તેમની ગઝલો ખૂબ લોકપ્રિય થઈ હતી. તેમની આવી જ એક રચના અહીં મૂકી છે. – જીગ્નેશ અધ્યારૂ ( photo : બશીરબદ્ર પ્રવીણકુમાર અશ્ક, અને નિદા ફાઝલી ( ડાબે થી ) )* Corrected = Thanks to jayesh upadhyay’s comment *=કુણાલ, ભૂલ હતી…..ધ્યાન દોરવા બદલ આભાર….સુધારી લીધી છે. વેબસાઈટ સૂચવવા બદલ ખૂબ આભાર… ———————————————— શું તમે આ પોસ્ટ વાંચી હતી?  ……. અર્વાચીન ત્રિકાળ સંધ્યા – પરમ પૂજ્ય પાંડુરંગ શાસ્ત્રી


નારી નું સર્જન – શૂન્ય પાલનપુરી 8

એક દી સર્જકને આવ્યો, કૈ અજબ જેવો વિચાર દંગ થઈ જાયે જગત એવું કરૂં સર્જન ધરાર ફૂલની લીધી સુંવાળપ, શૂળ થી લીધી ખટક ઓસથી ભીનાશ લીધી, બાગ થી લીધી મહક મેરૂ એ આપી અડગતા, ધરતીએ ધીરજ ધરી વૃક્ષથી પરમાર્થ કેરી, ભાવના ભેગી કરી બુદબુદાથી અલ્પતા, ગંભીરતા મઝધારથી મેળવ્યો કંકાસ મીઠો, મોજના સંસારથી પ્રેમ સારસનો ઉપાડ્યો, પારેવાનો ફડફડાટ કાગથી ચાતુર્ય લીધું, કાબરો થી કલબલાટ ખંત લીધી કીડીઓથી, મક્ષિકાથી શ્રમ અથાગ નીરથી નિર્મળતા લીધી, આગથી લીધો વિરાગ પંચભૂતો મેળવી, એ સર્વેનું મંથન કર્યું, એક એક ‘દી સર્જકે નારી નું સર્જન કર્યું દેવ દુર્લભ અવનવી આ શોધ જ્યાં બીબે ઢળી એ દિવસથી દર્દ કેરી ભેટ દુનિયાને મળી  – શૂન્ય પાલનપુરી (આ નઝમ મનહરભાઈ ઉધાસના ‘અનુરાગ’ આલ્બમમાંથી મળી રહેશે)


જીંદગી જીવી જાણો – અજ્ઞાત 11

જીંદગી જીવી જાણો લાંબી આ સફરમાં જીંદગીના ઘણા રૂપ જોયા છે તમે એકલા શાને રડો છો? સાથી તો અમેય ખોયા છે આપ કહો છો આમને શું દુઃખ છે! આ તો સદા હસે છે અરે આપ શું જાણો આ સ્મિતમાં કેટલા દુઃખ વસે છે મંઝીલ સુધી ના પહોંચ્યા તમે એ વાતથી દુઃખી છો? અરે ચાલવા મળ્યો રસ્તો તમને એટલા તો સુખી છો આપને છે ફરીયાદ કે કોઈને તમારા વિશે સૂઝ્યુ નહીં અરે અમને તો “કેમ છો?” એટલુંય કોઈએ પૂછ્યું નથી જે નથી થયુ એનો અફસોસ શાને કરો છો આ જીંદગી જીવવા માટે છે આમ રોજ રોજ શાને મરો છો? આ દુનિયામાં સંપુર્ણ સુખી તો કોઈ નથી એક આંખ તો બતાવો મને જે ક્યારેય રોઈ નથી બસ એટલું જ કહેવુ છે કે જીંદગી ની દરેક ક્ષણ દિલથી માણો નસીબથી મળી છે જીંદગી તો એને જીવી જાણો – અજ્ઞાત


અસીમ પ્રેમ, અસીમ ગુસ્સો – જીગ્નેશ અધ્યારૂ 11

એક અંગ્રેજી વાર્તા વાંચી હતી એનો ગુજરાતી અનુવાદ કર્યો છે. આ બતાવે છે કે પ્રેમ અને ગુસ્સાને કોઈ સીમા નથી હોતી અને જો એ કાબૂ ન રાખી શકો તો એ જીવનભરનો પસ્તાવો થઈ જાય છે. ***** એક માણસને પ્રમોશન મળ્યુ અને પગાર વધવાથી તેણે નવી કાર લીધી….થોડાક દિવસ પછી તે કાર સાફ કરી રહ્યો હતો કે તેના નાના દિકરાએ પથ્થર લઈ ને નવી નક્કોર કાર ના પાછળના ભાગે ઘસવાનું શરૂ કરી દીધું… આ જોઈ ગુસ્સે થયેલા તેના પિતા એ બાળકનો હાથ પકડીને તેને જોર જોર થી મારવાનું શરૂ કરી દીધું, અને ગુસ્સામાં તેને ખ્યાલ જ ના રહ્યો કે તેણે બાળકની આંગળીઓ તોડી નાખી છે. હોસ્પીટલમાં બાળકે પિતાને પૂછ્યું ” પિતાજી મારી આંગળીઓ પાછી ક્યારે ઉગશે? ” પિતાને ખૂબ પસ્તાવો થયો, તે ત્યાં ના રહી શક્યો એટલે તે પાછો આવ્યો અને કાર ને બધી બાજુ થી લાતો મારવા લાગ્યો, અને જ્યારે પાછળ ની તરફ ગયો તો ત્યાં બાળકે લખ્યું હતુ ” ડેડી, આઈ લવ યુ …” – જીગ્નેશ અધ્યારૂ


ચુપકે ચુપકે રાત દિન – હસરત મોહાની 10

જે મિત્રો ગુલામ અલી ની ગઝલો ના શોખીન છે તેમના માટે આજે એક સરસ સરપ્રાઈઝ છે. અત્રે પોસ્ટ કરી રહ્યો છું શાયર મૌલાના ફઝલ ઉલ હસન હસરત મોહાની એ રચેલી સદાબહાર ગઝલ ચુપકે ચુપકે રાત દિન….આપણે ઘણી વાર તેનું મારી મચેડીને રીમીક્ષ કરેલ રૂપ સાંભળીએ છીએ. આ ગઝલ અહીં મૂકી રહ્યો છું પુસ્તક “માસ્ટરપીસીસ ઓફ ઉર્દુ ગઝલ ફ્રોમ ૧૭ સેન્ચ્યુરી ટુ ૨૦ સેન્ચ્યુરી” માં થી. ગુલામ અલીના સ્વરમાં તમે આને ક્યારેક સાંભળી હશે, તો નિકાહ ચલચિત્રમાં પણ તે મૂકવામાં આવી હતી. અહીં એક પ્રેમી તેની પ્રેમીકા જ્યારે તેની સાથે હતી ત્યારની અત્યંત નાની અને સામાન્ય લાગતી વાતોને કેવુ અદમ્ય મહત્વ આપીને તેના પ્રેમને સમજાવે છે ! કોઈ મોટા ફિલોસોફીકલ લેક્ચર નહીં, કોઈ ભારે ઉપદેશ નહીં, બસ ફક્ત નજાકત અને પ્રેમ… ગુલામ અલીએ ગાયેલા ગીતમાં ૯ શેર છે પણ ઓરીજીનલ ગઝલ માં ૧૬ શેર છે….અને બધા અહીં મૂકી રહ્યો છું. ચુપકે ચુપકે રાત દિન આંસુ બહાના યાદ હૈ હમકો અબ તક આશિકી કા વો ઝમાના યાદ હૈ વાં હઝારોં ઈજ્તિરાબ, યા સદ હઝારો ઈશ્તિયાક વો તુજ સે પહલે પહલ દિલ કા લગાના યાદ હૈ તુજસે મિલતે હી કુછ બેબાક હોજાના મેરા ઓર તેરા દાંતો મેં વો ઉંગલી દબાના યાદ હૈ ખીચ લેના વો મેરા પરદે કા કોના દફ્તન ઔર દુપટ્ટે સે તેરા વો મુંહ છીપાના યાદ હૈ જાન કર હોના તુજે વો કસદ એ પા બોશી મેરા ઔર તેરા ઠુકરા કે સર, વો મુસ્કુરાના યાદ હૈ તુજકો જબ તનહા કભી પાના તો અઝ રાહ -એ-લિહાઝ હાલ-એ-દિલ બાતોં હી બાતોંમેં જતાના યાદ હૈ જબ સિવા મેરે તુમ્હારા કોઈ દીવાના ન થા સચ […]


પ્રેમ પ્રપોઝલ – જીગ્નેશ અધ્યારૂ 8

હૈયે થઈ છે ભારે હલચલ મનડું જાણે ઝરણું કલકલ તારા પ્રેમના પરમ ઉજાસે અંતર મેળે, ઉમંગો છલછલ તારી તલબ ને તારા વિચારો વેરણ નિંદ્રા, સપના હરપલ તારી ઝુલ્ફો, તારૂ આંચલ તારા કાતિલ નયનો નિર્મલ મનડાની આ વાતો છાની જાણે બસ, તારો પ્રેમી પાગલ જીવનનો સાથ, હાથોમાં હાથ કેમ મૂકુ મારી પ્રેમ પ્રપોઝલ  – જીગ્નેશ અધ્યારૂ


પ્રેમની પરિભાષા – જીગ્નેશ અધ્યારૂ 6

કહે છે ને કે પ્રેમ આંધળો હોય છે….તો લો આ રહ્યો પુરાવો એક પાર્ટી ચાલી રહી હતી, અને બધી પાર્ટીઓની જેમ એમાં પણ પુરુષ નજરો કેટલીક સુંદર સ્ત્રિઓ પર હતી. તે પણ ત્યાં જ હતો. પાર્ટીમાં, મહાલતો, બેફીકર….તે અચાનક દરવાજામાં પ્રગટ થઈ, યજમાન તેને આવકારવા ગયા અને બધાની નજરો તેના પર જ જડાઈ રહી, તે ખૂબ જ સુંદર હતી, નાજુક નમણી કાચ ની ઢીંગલી જેવી… ઘણા તેની પાસે જવા માટે, તેની સાથે વાત કરવા માટે ઊતાવળા હતા પણ તે કોઈને ભાવ ન આપતી. તે પણ તેણીના ધ્યાન માં આવવા માંગતો હતો, પણ પાર્ટી પૂરી થવામાં હતી, બધા વિખેરાઈ રહ્યા હતા. અચાનક તે તેણીની પાસે પહોંચ્યો અને હતી એટલી બધી હિંમત એકઠી કરીને બોલ્યો “શું હું તમારી સાથે એક વાર કોફી પીવાનો આનંદ લઈ શકું? આમ તો તેણીની ઈચ્છા ન હતી, પણ તે એટલો નમ્ર હતો કે તેણી ના ન પાડી શકી. તેઓ એક સરસ કોફી શોપ માં ગયા, તેણીને ખૂબ જ અસ્વાભાવિક લાગી રહ્યું હતું. તે મનમાં કહી રહી હતી, “પ્લીઝ, મને જવા દો…અહીં મારો શ્વાસ ઘૂંટાઈ રહ્યો છે.” પણ તે ના બોલી શકી. અચાનક તેના આશ્ચર્ય વચ્ચે તેણે વેઈટર ને બોલાવ્યો, અને તેની પાસે કોફી માં નાખવા માટે મીઠું મંગાવ્યું, જેણે જેણે સાંભળ્યુ તે બધા તેની સામે જોઈ રહ્યા. તેણી પણ તેની સામે જોઈ રહી, મીઠું આવ્યુ અને તેણે કોફીમાં નાખી ને કોફી પીધી, તેણીએ આશ્વર્ય થી પૂછ્યું “કેમ?” “હું દરીયાકિનારા ના પ્રદેશ માં થી આવું છું, મને મારૂ વતન, મારૂં ઘર અને ત્યાં રહેતા મારા માતા પિતા મને ખૂબ યાદ આવે છે, મને મારા વતન ના પાણીનો સ્વાદ […]


માં – A Tribute to the Motherhood 4

મધર્સ ડે એટલે મમતાનો ઊત્સવ માં – શબ્દો થી પર અને લાગણીઓના પ્રદેશના આ સંબંધને હું ખરેખર શું વર્ણવી શકું ?….જ્યારે વિચાર્યું કે મધર્સ ડે ના દિવસે…એક એવી પોસ્ટ મૂકવી છે જે મારા પોતાના બ્લોગ માટે એક સીમા ચિન્હ બની રહે….મને એ વારે ઘડીયે વાંચવાની ઈચ્છા થવી જોઈએ…..આ પોસ્ટ અત્યાર સુધીની મારી બધી પોસ્ટસ માં સૌથી લાંબી છે….પણ આ ખરેખર હ્રદયમાં થી આવે છે…અને ૧૧ તારીખે રવિવાર હોવાના લીધે મને આનંદ છે કે હું ઘરે હોઈશ અને મારી મા ને આ વંચાવી શકીશ…..મારી કદી એના માટે વ્યક્ત ન થયેલી લાગણીઓ તેને વંચાવી શકીશ… હું આજેય યાદ કરૂં છું એ દિવસો…એ સોહામણા દિવસો…જ્યારે જ્યારે હું ખૂબ તોફાન કરતો, વાંચવામાં કે હોમવર્ક કરવામાં ચોરી કરતો, મારી માં મને મારવા વેલણ લઈને દોડતી….ક્યારેક પકડાઈ જતો તો ક્યારેક દાદા, દાદી, ફઈ કે કાકા કોઈક બચાવી લેતા….કોઈ ના હોય તો ઢીબાઈ પણ જતો….અને પછી મને રડતો જોઈને એ મને ખોળામાં લઈને રડતી, વહાલથી પંપાળતી, એક એકા એક અને એક દૂની બે યાદ કરાવતી….આરા (કૂવા પાસે કપડા ધોવાની જગ્યા) માં કપડા ધોવા બેસતી અને ઓશરીના પગથીયે બેસીને હું પાડા (પહાડા) બોલતો….એ મને ખૂબ પ્રેમ કરતી, મારૂ માથું ઓંળી આપતી, સરસ પાથી પાડી આપતી…..મને સ્કૂલ જતા નાસ્તાનો ડબ્બો ભરી આપતી…વહાલ થી બકી કરતી…..ખોળામાં સૂવડાવતી……એ માં ને યાદ કરવા કોઈ સ્પેશીયલ દિવસની જરૂર નથી….જેણે મારી ઓંળખાણ મારી સાથે કરાવી, જે મને મારી પહેલા થી ઓળખે છે….અને હું જેના અસ્તિત્વનો એક ભાગ છું એવી મારી મા ને માટે હું શું લખી શકું….મને કાંઈ સૂઝતુ નથી……શબ્દો ઓછા પડે છે…. આજે હું તેના થી છસ્સો કિલોમીટર દૂર રહું છું, મહીને કે બે […]


લાગણી – જીગ્નેશ અધ્યારૂ

કોઈના વગર કોઈ ઝૂરી ઝૂરી ને મરતુ નથી કોઈનો હાથ પકડીને કોઈ ભવસાગર તરતું નથી સ્વાર્થ ના સગા સહુ પૈસો જ છે પરમેશ્વર પૈસા વગર તો લોહી પણ લોહીને સાંભરતુ નથી નફરતના બીજ વાવીને દુઃખનો પાક લણીને આંખોમાં નફરત ભરીને કોઈ સુખી થતુ નથી…  – જીગ્નેશ અધ્યારૂ


તારો વિરહ – જીગ્નેશ અધ્યારૂ

ના હોય વિશ્વાસ તો મારા હૈયાને પૂછો તમ વિરહમાં એ હીબકા ભરીને કાં રુવે, સંભાળો આંખોને, ચેપ તો તમને ય છે નહીંતર અમને ચોરી ચોરી કાં જુએ? લાગણી તો મનમોજી, આંખો ના રસ્તે, તર્ક થી ક્યાંય જુદેરૂ,  ભવિષ્ય એ જુવે, વીતક ને હોઠો પર કેમ કરી લાવું હું ? પડ્યા ભૂવા ઊંડા તો ય આંખો ના સૂવે… મિલન નું માત’મ કે જુદાઈના જખ્મો પાણી ખૂટ્યા છે હવે આંખોના કૂવે, પ્રેમ ના પ્રમાણમાં, સાથની ઊતરાણ માં હૈયુ ભલે કકળે પણ આંખો ના રુવે   – જીગ્નેશ અધ્યારૂ


बोल सजनी – એ. આર. રહેમાન

આજે શ્રી એ. આર. રહેમાન નું આ ગીત …from Movie : Doli Saja Ke Rakhna… बोल सजनी मोरी सजनी -२ ढंग जहाँ का कितना बदला रंग मोहब्बत का ना बदला चलन वफ़ा का है बस वैसा सदियों से ही था वो जैसा प्यार का दीवानापन है वो हि ओ सजना कह दे प्यार के बोल ज़रा तू भी सजनी रे सजनी रे एक तू ही जहाँ में है अनमोल आजा रे मेरी बाँहों में तू डोल सजनी रे सजनी रे एक तू ही जहाँ में है अनमोल आजा रे मेरी बाँहों में तू डोल बोल सजनी मोरि सजनी जीने का बहाना है ये प्यार साथी सपना सुहाना है ये प्यार साथी संग मेरे साथी चल धरती चली है जैसे आसमाँ संग परबत है कहीं पे घटा संग कहीं धुंध में हम हों जायें ओझल चल ज़माने की आँखों से बच के नैनों में एक दूजे के छुप के बितायें दो पल हम चुपके चुपके बोल सजन मोरे सजना बोल सजन मोरे सजना ढंग जहाँ का कितना बदला रंग मोहब्बत का ना बदला चलन वफ़ा का है बस वैसा सदियों से ही था वो जैसा प्यार का दीवानापन है वो हि ओ सजना कह दे प्यार के बोल ज़रा तू भी सजनी रे सजनी रे एक तू ही जहाँ में है अनमोल आजा रे मेरी बाँहों में तू डोल सदियों पुरानी ये रीत रही है जब भी दिलों में कहीं प्रीत हुई है दुश्मन हुई ये दुनिया डरा नहीं ज़ुल्मों से इश्क़ भी पर तलवारों पे रख दिया सर ज़ंजीरें भी टूटीं ये […]


ऐ अजनबी – એ આર રહેમાન 3

આજે થયુ લાવો કાંઈક અલગ મૂકું, અને આમેય આજે સવાર થી શ્રી એ. આર. રહેમાન નું આ ગીત ગણગણતો હતો…તો એ જ આજે અહીં મૂક્યું છે….અમારા ગ્રૃપના બધા મિત્રોની લગભગ આ એક સર્વ સ્વિકૃત પસંદ હતી….એટલે જ એ યાદ કરૂં છું તો હોસ્ટેલ નો રૂમ અને આ ગીત ગાતા મિત્રો યાદ આવી જાય છે… ओ पाखी पाखी परदेसी ऐ अजनबी तू भी कभी आवाज़ दे कहीं से मैं यहाँ टुकड़ों में जी रहा हूँ तू कहीं टुकड़ों में जी रही है ऐ अजनबी तू भी कभी … रोज़ रोज़ रेशम सी हवा, आते जाते कहती है बता रेशम सी हवा कहती है बता वो जो दूध धुली, मासूम कली वो है कहाँ कहाँ है वो रोशनी, कहाँ है वो जान सी कहाँ है मैं अधूरा, तू अधूरी जी रही है ऐ अजनबी तू भी कभी … ओ पाखी पाखी परदेसी तू तो नहीं है लेकिन, तेरी मुस्कुराहट है चेहरा कहीं नहीं है पर, तेरी आहट है तू है कहाँ कहाँ है, तेरा निशाँ कहाँ है मेरा जहाँ कहाँ है मैं अधूरा, तू अधूरी जी रही है ऐ अजनबी तू भी कभी …  – Gulzar  આશા છે તમને પણ મજા આવશે…


મેં તજી તારી તમન્ના – મરીઝ 9

મેં તજી તારી તમન્ના તેનો આ અંજામ છે, કે હવે સાચે જ લાગે છે કે તારું કામ છે. સ્ખલન બે ત્રણ પ્રસંગોમાં મને પણ છે કબૂલ, કોણ જાણે કેમ આખી જિંદગી બદનામ છે. એક વીતેલો પ્રસંગ પાછો ઉજવવો છે ખુદા! એક પળ માટે વીતેલી જિંદગીનું કામ છે. આપની સામે ભલે સોદો મફતમાં થઈ ગયો, આમ જો પૂછો બહુ મોઘાં અમારાં દામ છે. જિંદગીના રસને પીવામાં જલ્દી કરો ‘મરીઝ’, એક તો ઓછી મદિરા છે, ને ગળતું જામ છે. – ‘મરીઝ’


ચૂમી છે તને – મુકુલ ચોકસી 5

ગીતના ઘેઘૂર ગરમાળામાં ચૂમી છે તને, બે ગઝલની વચ્ચેના ગાળામાં ચૂમી છે તને. પર્વતો પાછળ સવારે, ને બપોરે ઝીલમાં, સાંજ ટાણે પંખીના માળામાં ચૂમી છે તને. સાચું કહું તો આ ગણિત અમથું નથી પાકું થયું, બે ને બે હોઠોના સરવાળામાં ચૂમી છે તને. કાળી રાતોમાં છુપાઈને ગઝલની આડમાં, પાંચ દસ પંક્તિના અજવાળામાં ચૂમી છે તને. લોકોએ જેમાં ન પગ મુકવાની ચેતવણી દીધી, પગ મૂકીને એ જ કુંડાળામાં ચૂમી છે તને. પાંપણો મીંચાય ને ઉઘડે એ પલકારો થતાં, વાર બહુ લાગી તો વચગાળામાં ચૂમી છે તને. -મુકુલ ચોકસી


હોય છે – મરીઝ

બસ, દુર્દશાનો એટલો આભાર હોય છે, જેને મળું છું, મુજથી સમજદાર હોય છે. ઝંખે મિલનને કોણ જો એની મજા કહું ! તારો જે દૂરદૂરથી સહકાર હોય છે. ટોળે વળે છે કોઈની દિવાનગી ઉપર, દુનિયાના લોક કેવા મિલનસાર હોય છે. દાવો અલગ છે પ્રેમનો દુનિયાની રીતથી, એ ચૂપ રહે છે જેને અધિકાર હોય છે. કાયમ રહી જાય તો પેગંબરી મળે, દિલમાં જે એક દર્દ કોઈ વાર હોય છે. જો એ ખબર પડે તો મજા કેટલી પડે, ઈશ્વર જગતમાં કોનો તરફદાર હોય છે. જાણે છે સૌ ગરીબ કે વસ્તુ બધી ‘મરીઝ’, ઈશ્વરથી પણ વિશેષ નિરાકાર હોય છે. – મરીઝ