૧. હું દરિયાની માછલી..
દરિયાના બેટમાં રે’તી,
પ્રભુજીનું નામ લે’તી,
હું દરિયાની માછલી !
હાં રે મને બારણે કઢવી નો’તી,
હું દરિયાની માછલી !
જળની સાથે અમારે જનમ કેરી પ્રીતડી,
મરજો પ્રીત્યોના તોડનારા,
હું દરિયાની માછલી ! – દરિયાના.
દરિયાનાં નીર મને પાતાળે ગોતશે,
આભ લગી મારશે ઉછાળા,
હું દરિયાની માછલી ! – દરિયાના.
તારલાનાં તેજ ઊગી ઊગી આથમશે,
ચંદ્ર કેને પાશે અજવાળાં?
હું દરિયાની માછલી ! – દરિયાના.
છીપલીની છાતીએથી કોણ હવે ઝીલશે,
મોં ઊઘાડી મોતીડાં રૂપાળાં?
હું દરિયાની માછલી ! – દરિયાના.
દરિયાના દેશથી વિછોડી,
દુનિયાસું શીદ જોડી !
હું દરિયાની માછલી !
૨. દાદાજીના દેશમાં..
હાં રે દોસ્ત ! હાલો દાદાજીના દેશમાં,
પ્રેમસાગર પરભુજીના દેશમાં. – હાં રે.
મધુર મધુર પવન વાય,
નદી ગીતો કૈં ગાય,
હસી હોડી વહી જાય,
મારા માલિક રાજાજીના દેશમાં. – હાં રે.
સાત દરિયા વીંધીને વા’ણ હાલશે,
નાગ-કન્યાના મે’લ રૂડા આવશે,
એની આંખોમાં મોતી ઝરતાં હશે,
હાં રે દોસ્ત ! હાલો મોતીડાંના દેશમાં. – હાં રે.
સાત વાદળ વીંધીને વા’ણ લઈ જશું,
ત્રીશ કોટિ તારાની સાથ ખેલશું,
ચંદ્ર-સૂરજ ખીસામાં ચાર મેલશું,
હાં રે દોસ્ત ! હાલો ચાંદરડાંના દેશમાં. – હાં રે.
સમી સાંજે દાદાને દેશ પોં’ચશું,
એના પાંખાળા ઘોડા ખેલાવશું,
પછી પરીઓને ખોળે પોઢી જશું,
હાં રે દોસ્ત ! હાલો એ પરીઓના દેશમાં. – હાં રે.
ભલે હોય ઘણું તાણ,
ભલે ઊઠે તોફાન,
આજ બનશું બેભાન,
થવા દાખલ દાદાજીના દેશમાં !
હાં રે દોસ્ત ! હાલો દાદાજીના દેશમાં,
પ્રેમસાગર પરભુજીના દેશમાં. – હાં રે.
૩. કજિયાળો
કોણ કહે કજિયાળો મુજને,
કોણ કહે કજિયાળો રે !
એવું કહી શીદ બાળો મુજને
કોણ કહે કજિયાળો રે !
મન મારું આકાશે તરતું
વાદળીઓની સાથે ફરતું,
બા કે’શે કે ‘લેશન કર તું !’
ઠપકો દેતી ઠાલો રે. – કોણ.
એરોપ્લેનને ઊડતું દેખું,
જાણે જઈ ગગનમાં ઠેકું,
બાપુ ત્યાં ગોખાવે લેખું !
મરજો લેખાંવાળો રે! – કોણ.
પૂંઠું જ્યાં પાટી પર મીંડાં,
સાંભરતાં રૂપાળા ઈંડાં,
શોધું છું ક્યાં ક્યાં પંખીડાં
બાંધે બેઠાં માળો રે. – કોણ.
ઊંડા ઊંડા દરિયા ઉપર
શી રીતે દોડે છે સ્ટીમર,
પૂછું રે કોઈ આપો ઉત્તર !
મારી શંકા ટાળો રે. – કોણ.
પૂછું તો બાશીદ ખિજાતાં?
કેમ નથી કંઈ ગીતો ગાતાં?
મૂંગા મૂંગાં પોઢી જાતાં,
કેમ જશે શિયાળો રે? – કોણ.
આવી દૂધલિયાળી રાતો,
કહો બા, તારાઓની વાતો,
શી રીતે આ આભ સુહાતો
ઝગમગ ભાત્યોવાળો રે? – કોણ.
મારા મનના કૈંક વિહારો,
કોને જઈ હું કહું બિચારો !
ડગલે ડગલે મળતો ડારો,
કોઈ ન કાં પંપાળો રે! – કોણ.
ખિજાયા વિણ ખોળે લઈને,
સમજાવો આલિંગન દઈને,
બેસીશ ડાહ્યો ડમરો થઈને,
હું તો સાવ સુંવાળો રે. – કોણ.
પણ જો તરછોડ્યા કરશો તો,
મોઢું મચકોડ્યા કરશો તો,
મનડું સંકોડ્યા કરશો તો,
વધશે મુજ ગોટાળો રે. – કોણ.
કોણ કહે કજિયાળો મુજને,
કોણ કહે કજિયાળો રે !
– ઝવેરચંદ મેઘાણી
બાળગીતો ક્ષેત્રે આપણી ભાષામાં શ્રી ઝવેરચંદ મેઘાણીનું કામ નોંધપાત્ર છે. ‘શિવાજીનું હાલરડું’ હોય, ‘તલવારનો વારસદાર’ કે ચારણબાળાની શૌર્યગાથા વર્ણવતું ‘ચારણ-કન્યા’, મેઘાણીની કલમ લોકજીવનને બાળકાવ્યોમાં સહજ ઉતારી લાવે છે, સાથે સાથે લાવે છે એ ગીતોમાંના શૌર્યને, ખમીર અને સ્વમાનને. પોતાના પ્રથમ કાવ્યસંગ્રહ ‘વીણેલા ફૂલ’ અને તેના પૂરક સંગ્રહ ‘કિલ્લોલ’માં શ્રી ઝવેરચંદ મેઘાણીએ હાલરડાં મૂક્યાં છે, તેમ જ માતા તથા નાનાં ભાઈબહેનોના મનોભાવ ગૂંજવતા ગીતો પણ છે, લાખો વાચકોના અંતરમાં એ ગીતોએ અમીસીંચન કરેલું છે. ૭૫મી મેઘાણીજયંતિ પછી બહાર પડેલ તેમના બાળગીતોની પુસ્તિકા ‘નાના થૈને રે !’ માંથી આજે ત્રણ સુંદર બાળગીતો અહીં મૂક્યા છે.
લાંબા સમય બાદ શ્રી ઝવેરચંદ મેઘાણી ના કાવ્યો વાંચી અનહદ આનંદ થયો
ખરેખર આ બાળગીતો કેટલાં સરસ છે.એમાંય જયારે હું સ્કુલમાં બાળકોને સંગીત શીખવતી ત્યારે “દરિયાના બેટમાં રહેતી”,આ ગીત મારા સ્વરનિયોજનમાં એમની પાસે સમુહમાં ગવડાવ્યું હતું.બસ,એ યાદગાર મારી પાસે છે અને આજે આ વાંચીને બંધ સ્મૃતિ નું ઢાંકણું ખુલ્યું..
આજે મેલબર્નનિ સવારના સાત વાગે મેઘાનિસાહેબ્ના બાલગિતોથિ સામાન્ય – ચુતનિ – દિવસનિ શરુઆત કરુ ચ્હુ
૮ થિ ૬ મા ફરજિયાત મતદાન , લેબર અને લિબરલ પાર્તિ વચ્ચ્હે મુદ્દા આધારિત પ્રચાર ૫ વિક રેદિઓ – તિવિ પર જ ચાલ્યો , તુરિસ્તોને લાગે પન નહિ કે ઓસ્ત્રેલિયા આજે રાશ્ત્રિય ચુતનિ કરિ રહ્યુ ચ્હે – એ જ વિશ્વનિ બેસ્ત લોકશાહિનો પુરાવો ,
સારે જહાસે ,,,,,,, અશ્વિન દેસાઈ , મેલબર્ન , ઓસ્ત્રેલિયા