૧.
મેઘધનુષ્ય
રંગ્યું તારી યાદમાં
ચાલ દેખાડું!
૨.
વૃક્ષની નીચે
બરફનું ગાદલું
સુતું પાંદડું!
૩.
અંધારી પૃથ્વી
ચાંદલાનું સામ્રાજ્ય
સૂર્યગ્રહણ!
૪.
અંતિમ ક્રિયા
વારાણસીમાં, છેલ્લું
ગંગામાં સ્નાન!
૫.
પાંદડું નમ્યું
ઝાકળ બિંદુ પડ્યું
આસુંનું ટીપું!
૬.
શંખનો નાદ
મંદિરનો ઘોંઘાટ
હું સ્તબ્ધ શાંત!
૭.
હવાનું ઝોકું
સરોવરમાં રમે
તરંગો સાથે!
૮.
ટૂટ્યો ચહેરો
ટૂટેલા અરીસામાં
સાંધવો કોને?
૯.
મૃગજળનું
પાણી, સ્પર્ષાય નહિ
પીવાય નહિ!
૧૦.
છેલ્લું પાંદડું
લે આખરી વિદાય
ખિન્ન વૃક્ષની!
૧૧.
કોઈએ કીધું
તું નસીબમાં નથી
નસીબ મારું!
– વિજયભાઈ જોશી, અમેરીકા
જાપાનમાં હાઈકુ એક જ લીટીમાં લખાય છે (જેમ કે 古池や 蛙飛込む 水の音 ), અંગ્રેજીમાં તેને ત્રણ લીટીમાં લખવાની શરૂઆત થયેલી. હાઈકુ એવું નામકરણ ૧૯મી સદીમાં માશોકા શીકી દ્વારા કરવામાં આવેલું. પાંચ, સાત અને પાંચ એમ સત્તર અક્ષરની સીમામાં રહીને અભિવ્યક્તિને પાંખો આપતો આ પદ્યપ્રકાર પોતાનામાં એક વિશેષ લય લઈને આવે છે. નાનકડી પણ ચોટદાર રચના એ એક સુંદર હાઈકુના લક્ષણ છે. મૂળે જાપાની કાવ્યપ્રકાર એવા હાઈકુ પોતાનું અર્થગાંભીર્ય લઈને આવે છે અને કવિ જે વાત ભાવક સુધી પહોંચાડવા માંગે છે તે ખૂબ સચોટ છતાં સરળ રીતે મૂકી જાય છે. અને એટલે જ હાઈકુનું સર્જન પોતાનામાં એક પડકાર છે.
મૂળ વડોદરાના પણ ૪૦ વર્ષથી અમેરીકામાં સ્થાયી અને હવે નિવૃત્તિમય પ્રવૃત્તિશીલ જીવન અને કાવ્યમય પ્રકૃતિ સાથે આનંદ કરી રહેલા વિજયભાઈ ગુજરાતી, મરાઠી, હિન્દી અને અંગ્રેજીમાં કાવ્યરચનાઓ લખે છે. તેમની રચનાઓમાંથી આજે માણીએ થોડાક સુંદર હાઈકુઓ. અક્ષરનાદને આ સુંદર રચનાઓ પાઠવવા અને પ્રસિદ્ધ કરવાની તક આપવા બદલ શ્રી વિજયભાઈનો ખૂબ ખૂબ આભાર.
ENJOYED …
મજાની ર ચ ના….
વર્ડ હંટરજી…
ધુન્ઢનેસે કુછ ન કુછ મીલેગા હી !
કીસીને પૂછા: ‘ યે હાઇકુ ક્યાં હૈ?’
હાઈકુ યાને,
૧૭ અક્ષર,કોમા,
એકજ વાક્ય.
***
૧૭ અક્ષર ,
માત્ર એક વાક્યમાં ,
ઉઘડે અર્થ.
***
સરલ બયાન,
સત્તર અખ્ખરમાં,
છુપાયા મર્મ.
***
ફૂલ પરાગ,
અર્થ-મર્મ વાહક,
શબ્દો મરકે.
***
ક્ષણ-ક્ષણમાં
સરતા શબ્દો.સંગ-
અર્થ ને મર્મ.
***
કૈસા લગા જી?-લાકાંત / ૨૭-૨-૧૨
My apologies for not writing in Gujarati. Some how, I have not yet figured out how to type in Gujarti on my iPad. I loved your Haiku on Haiku. Here is one more.
How do you,
Compress 17 syllabus in a Haiku?
Ask a Haiku
અતિસુંદર સર
Nice sir
ખુબ જ સરસ છે…. મને બો ગમ્યુ………
સુઁદર હાઈકુ..મનગમતું..મને લાગ્યું..
ખુબ જ સરસ વિજય ભૈ
અનેક ધન્યવાદ સર્વ વાચકોના
મારેી બે પન્ક્તિઓ યાદ આવેી
પન્ખિ અને કવિ ઉઙે બન્ને
એક પાન્ખ થેી બીજો આન્ખથી!
મારા નવા હાઈકુ તૈયાર છે. જોતા રહેજો
ધન્યવાદ
વિજય જોશી
ગમ્યું। ભાવનાની અભિવ્યક્તિ સુપેરે…સારી અને ટૂંકમાં !
<>
લા’કાન્ત / 18-11-11
સરસ.
મન ને સ્પર્શી ગઈ.
અર્થસભર.
haiku bahuj difficult hova chhata sari ritey aa umarey pan karey chhe te dhanyawad ney patra chhe
jabardast rachna banavi sakey chhe anand n abhar
adbhut,thodama ghanu.majo thai gayo.
સરસ
ખુબ જ સરસ્
અદભુત વિજયભાઇ,
ખુબ જ સરસ અને અર્થસભર રચના (હાઇકુ)……
“હાયકુ” એટલે ગાગર માં સાગર…
અત્યાર ના ભાગદોડ ના સમય માં મળતી થોડી ક્ષણો માં મળતી જ્ઞાન ની સરવાણી.
વિજય ભાઈ
લઇ આવે હાઈકુ
માઈન્ડ ફ્રેશ
અર્થસભર રચનાઓ…સરસ. – હદ.