Daily Archives: October 21, 2018

ડૉ. હિલ્ફ્સ્તેઇન, હેન્ડલર, લેવ્કોવિક્ઝ અને બાઇબર્સ્તેઇમે ક્રેંકેન્સ્ટ્યૂબમાં ડૉક્ટર તરીકે કામ કર્યું હતું. ટાઇફસ ફાટી નીકળવાની શક્યતાઓથી તેઓ સારી પેઠે પરિચિત હતા. આરોગ્ય માટે ટાયફસ જોખમરૂપ  હોવા ઉપરાંત, ઉપરથી આવેલા હુકમ પ્રમાણે બ્રિનલિટ્ઝને બંધ કરી દેવા માટેનું એક કારણ પણ બની શકે તેમ હતો! ચેપ લાગ્યો હોય તેવા કેદીઓને બળદગાડામાં ભરી-ભરીને બર્કેન્યુમાં બનાવેલી ટાયફસ માટેની ખાસ બેરેકમાં નાખી આવીને ત્યાં જ મરવા માટે છોડી દેવાના આદેશો આપવામાં આવ્યા હતા. સ્ત્રીઓ બ્રિનલિટ્ઝ પહોંચી તેના, એક અઠવાડિયા પછી, ઓસ્કર એક દિવસ સવાર-સવારમાં દવાખાનાની મુલાકાતે ગયો, તે દરમ્યાન બાઇર્બેસ્તેઇને તેને બે સ્ત્રીઓમાં ટાયફસ હોવાની શક્યતા અંગે જાણ કરી! માથાનો દુખાવો, તાવ, બેચેની, આખાયે શરીરમાં સામાન્ય કળતર, વેગેરે જેવાં લક્ષણો શરૂ થઈ ગયાં હતાં. થોડા જ દિવસોમાં ટાઇફસના લાક્ષણિક ચાઠા દેખાવાની બાઇબર્સ્ટેનની ધારણા હતી. બંને સ્ત્રીઓને ફેક્ટરીથી ક્યાંક અલગ રાખવી પડે તેમ હતી.

એમેલિયાની માફક બ્રિનલિટ્ઝની છાવણી પણ ઓસ્કરના ખર્ચે જ ચાલતી હતી. અમલદારશાહીના નિયમો પ્રમાણે ફેક્ટરીની અંદર ચાલતી બધી જ છાવણીઓ માલિકના ખર્ચે જ બાંધવામાં આવી હતી. એવું માનવામાં આવતું હતું કે મોટાભાગના ઉદ્યોગપતિઓને તારની વાડ અને પરચુરણ ચીજવસ્તુઓ જેવા નાના-મોટા ખર્ચ જેટલી કમાણી તો કેદીઓની સસ્તી મજુરીમાંથી જ થઈ જતી હતી! હકીકતે ક્રપ્પ અને ફાર્બન જેવા જર્મનીના માનીતા ઉદ્યોગપતિઓ તો એસએસની સંસ્થાએ પૂરી પાડેલી ચીજવસ્તુઓ અને તેમણે ફાળવેલા મજૂરોની મદદથી જ પોતાની છાવણી બાંધતા હતા. ઓસ્કર એસએસનો માનીતો ન હતો, એટલે તેને ખાસ કંઈ મળતું ન હતું! એસએસ દ્વારા તેને  સિમેન્ટના થોડા વેગનો બૉસ મારફતે અને બૉસે ઠરાવેલી ઘટાડેલી કાળાબજારની કિંમતે મળ્યા હતા. ફેક્ટરીના ઉત્પાદનમાં વાપરવા અને ચીજવસ્તુઓની હેરફેર માટે બે-ત્રણ ટન પેટ્રોલ અને બળતણનું તેલ પણ બૉસે જ તેને આપ્યું હતું. છાવણી ફરતે વાડ કરવા માટે થોડો તાર તો એ એમેલિયામાંથી લઈ આવ્યો હતો.