Daily Archives: June 10, 2018


શિન્ડલર્સ લિસ્ટ – થોમસ કીનિલી, અનુ. અશ્વિન ચંદારાણા (પ્રકરણ ૧) 5

સ્યૂડેનલેન્ડ નામે ઓળખાતા ચેકોસ્લોવેકિયાના જર્મનભાષી વિસ્તારમાંથી ઉત્તર દિશા તરફ કુચ કરી રહેલી જનરલ સિગ્મન્ડ લિસ્ટની હથિયારધારી ટૂકડીએ, પોલેન્ડના એક રત્ન સમા અત્યંત સુંદર એવા ક્રેકોવ શહેરને ૬ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૩૯ના દિવસે બંને દિશાએથી હુમલો કરીને કબજે કરી લીધું હતું.

અને ઓસ્કર શિન્ડલરે પણ એ અરસામાં જ આ શહેરમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. આ શહેર તેના માટે આવતા પાંચ વર્ષ સુધી સોનાના ઈંડા દેતી મરઘી સાબિત થવાનું હતું. એક મહિનાની અંદર જ રાષ્ટ્રીય સમાજવાદ પ્રત્યે ઓસ્કર પોતાની નાખુશી સ્પષ્ટ કરી દેવાનો હતો. છતાં પણ, નવા રેલવે જંક્શનને કારણે, અને હજુ સુધી નફો કમાઈ આપતા ઉદ્યોગોને કારણે, એ એટલું સ્પષ્ટ જોઈ શકતો હતો, કે નવા રાજ્યતંત્ર હેઠળ ક્રેકોવ જરૂર સમૃદ્ધ થઈ જવાનું! અહીં આવીને તે એક સેલ્સમેન મટીને ઉદ્યોગપતિ બની જવાનો હતો.


શિન્ડલર્સ લિસ્ટ – થોમસ કીનિલી, અનુ. અશ્વિન ચંદારાણા (આમુખ) 1

પોલેન્ડમાં એ સમય પ્રખર પાનખરનો હતો. મોંઘોદાટ ઓવરકોટ પહેરેલો એક ઊંચો યુવાન, અંદર ડબલ-બ્રેસ્ટેડ જેકેટ અને કોલર પર કાળા મીના પર સોનેરી રંગે મઢેલા સ્વસ્તિકના ચિહ્ન સાથે, ક્રેકોવના જુના ચોકની એક તરફ આવેલી સ્ત્રેસ્કિગો સ્ટ્રીટ પર આવેલા એક આધુનિક એપાર્ટમેન્ટમાંથી બહાર આવ્યો. અંધારામાં પણ ચળકતી વિશાળ એડલર લિમુઝિનના ખુલ્લા દરવાજા પાસે ઊભા રહીને મોમાંથી ધુમાડા કાઢી રહેલા પોતાના શોફર પર તેની નજર પડી. “ફૂટપાથ પર ચાલતાં સંભાળજો, શિન્ડલર સાહેબ!” શોફરે તેને ચેતવ્યો. “કોઈ વિધવા સ્ત્રીના હૃદયની માફક એ પણ લપસણી થઈ ગઈ છે!” શિયાળાની રાતનું આ દૃશ્યને દૂરથી જોતી વેળા, એ કોઈ જોખમી જગ્યા હોય એવું લાગતું ન હતું. એ ઊંચો યુવાન માણસ આખી જિંદગી ડબલ-બ્રેસ્ટેડ જેકેટમાં જ સજ્જ રહેવાનો હતો. પોતે ઇજનેર હોવાને કારણે, આ પ્રકારના ભવ્ય અને મોટા વાહનોની સગવડ તો તેને હંમેશા મળતી જ રહેવાની હતી. ઇતિહાસનો આ એવો તબક્કો હતો, જ્યારે કારના વગદાર જર્મન માલીક સાથે તેનો પોલિશ શોફર કોઈ જ ડર વગર, મૈત્રિભાવે આવી સસ્તી મજાક કરી શકતો હતો.