Yearly Archives: 2015

એક સાંજ – પોળોના જંગલને નામ.. – મેહુલ સુતરીયા 12

 in પ્રવાસ વર્ણન  tagged મેહુલ સુતરીયા

સાબરકાંઠા જિલ્લાના વિજયનગર પાસે આવેલું પોળોનું જંગલ. તેના શ્રેષ્ઠ સ્મારકો તેનાં ભવ્ય ઇતિહાસની ગાથા ગાય છે. એકવાર ચોક્કસથી માણવા જેવી આ જગ્યા છે. પ્રકૃતિપ્રેમી અને ઇતિહાસના રસિકો માટે તો આ જગ્યા સ્વર્ગ સમાન છે.

આપણા રાજ્યના મુખ્યમંત્રી શ્રી આનંદીબેન પટેલ દ્વારા હમણાં જ થોડા સમય પહેલાં પોળો-મહોત્સવ ઉજવવામાં આવ્યો. તેના પ્રચાર અને પ્રસાર થકી આ જગ્યાએ પ્રવાસીઓનો ધસારો હવે વધવા લાગ્યો છે. પણ હજુ કંઈક ખૂટે છે, સુવિધાઓને જો વધારવામાં આવે તો ચોક્કસથી આ જગ્યા તેના ઈતિહાસને બુલંદ રીતે રજૂ કરી શકે તેમ છે…

લગ્ન સંસારનો રોજમેળ નથી… – રમેશભાઈ ચાંપાનેરી 6

 in હાસ્ય વ્યંગ્ય  tagged રમેશ ચાંપાનેરી

ચમનીયો કહે, ‘માન કે ન માન. પણ વિરોધ પક્ષની, મૂડીવાદી વાળી બૂમરાણ ખોટી તો નથી જ! સાલા કાગડા કૂતરાનો કોઈ ભાવ નથી પૂછતું અને સરકાર સિંહની વસ્તી ગણતરી કરવાં નીકળી! શાના માટે ભાઈ? એ જંગલનો અનિલ અંબાણી છે એટલે? અરે જંગલનો રાજા હોય તો એના વનમાં. આને મૂડીવાદ ના કહેવાય તો શું સમાજવાદ કહેવાનો.? શું કૂતરા, કાગડા, કબૂતરા, ને બિલાડાને જીવ નથી? બિચારા રાજા નથી તો શું થયું, “એમ.ઓ.યુ” તો એની સાથે પણ કરવાં જેવાં ઘણાં છે. ક્યારેક ભિખારીઓની વસ્તી ગણતરી કરી છે? ક્યારેક ગાંડાઓની વસ્તી ગણતરી કરી છે? ક્યારેક રાજમાં વાંઢાઓની વસ્તી ગણતરી કરી છે? ન જ કરી હોય. કરતી હોય તો કહેવાય કે સરકાર સાલી દિન દુખિયાની પડખે પણ છે! બિચારી રખડતી ગૌ માતાની જેમ કોઈ એનું વિચારતું જ નથી. હવે તમે જ કહો, એ બિચારા ‘મનકી બાત’ કોને કહેવા જવાના? એમના પણ કોઈ ખૌફ તો હોય જ ને? એ ક્યાં કાઢે? તો અમારાં ઉપર કારણ હવે તો એમને પણ ખબર પડી જ ગઈ છે કે, અમે જ મત આપીને આ સરકાર બનાવીએ છીએ!

છેલ્લી બાજી… – સમીરા પત્રાવાલા 13

 in ટૂંકી વાર્તાઓ  tagged સમીરા પત્રાવાલા

વહેલી સવારે છાપાં પર નજર કરી. પોલિટિકલ ન્યુઝ આમ તો મને ઉડતી નજરે જ જોવા ગમે છે, પણ આજે કંઈક અલગ જ હતું! મહિલા મોરચા ની વિશેષ કામગીરીએ એક ઉંચી વગનાં બળાત્કારીને સજા અપાવી હતી એના એ સમાચાર હતાં. ઉડતી નજરે પણ મોટા મોટા નામો અને અમુક ફોટાઓ વચ્ચે એક ચહેરા પર નજર અટકી પડી. એ ચહેરા સાથે નામ હતું કોર્પોરેટર “નસીમ શેખ”

મારા માટે આ ચહેરો અજાણ્યો ન્હોતો. નસીમ મારી નજર સામે મોટી થઈ હતી અને આજે મોટા માણસો વચ્ચે ઉઠતા બેઠતા પણ થઈ હતી મારા માટે એ ગર્વની વાત હતી. નસીમ મારી કામવાળી નૂરબેનની સાવકી ઓલાદ હતી. એની માનાં મોત પછી એની માસી જ એની નવી મા બની ગઈ હતી. એના અબ્બા પણ ચપ્પલ સીવી ગુજરાન ચલાવતાં. નસીમ એમની આંખોનો તારો હતી. માનું વર્તન એની હાજરીમાં ખુબ સારું હતું પણ નસીમ એટલી નસીબદાર ન્હોતી.

મારી કલ્પનાનું ગુજરાત.. – નેહા પંચાલ 24

 in ચિંતન નિબંધ

“જો તમને ઉચ્ચ જીવન જીવવાની ઉત્કંઠા હોય,
જો તમે વિકાસ અને સંવર્ધન પામવા ઈચ્છતા હોવ,
જો તમારું ધ્યેય વસુધૈવ કુટુમ્બકમ હોય, તો..
ગુજરાત તમારા માટે જ છે.”

ખરેખર, જેણે આ પંક્તિઓની રચના કરી છે, તે યથાર્થ છે. કલ્પનામાં વિહરવાનું કોને ન ગમે? અને તે પણ મારી માતૃભૂમિ – મારી જનની ગુજરાતની કલ્પના! ગુજરાત રાજ્યને એક ઉજ્જવળ ભવિષ્ય છે, સ્વભાવગત તાકાત અને અમાપ તકો સાથે ગુજરાત રાજ્ય રાષ્ટ્રના સર્વોચ્ચ શિખરે પહોંચશે. ગુજરાત ઉત્કૃષ્ટતા અને ઝડપી વિકાસ સાથે પરિવર્તનના શિખરો સર કરશે અને સામાન્ય માનવીનું જીવનધોરણ એ જ રીતે ઉંચુ આવશે.

ટર્નિંગ પોઈન્ટ, ટોકિંગ પોઈન્ટ – કંદર્પ પટેલ 12

 in ચિંતન નિબંધ  tagged કંદર્પ પટેલ

જુન મહિનો. વેકેશન પુરા અને સ્કુલની શરૂઆત. દર વર્ષે આ મહિના દરમિયાન કેટલાયે વિદ્યાર્થીઓ પોતાની ‘સ્ટુડન્ટ’ લાઈફને અલવિદા કહીને આગળ વધવા અસલી પરીક્ષાઓનો સામનો કરવા પોતાની ગાડીઓને ‘કિક’ લગાવતા હોય છે. આ સમયે કોલેજના કેટલાયે ગ્રેજ્યુએટ્સ માર્કેટમાં પોતાની ‘હરાજી’ કરાવવા માટે લાઈનબદ્ધ ઉભા રહી જાય છે. ‘માર્કેટર્સ’ એકદમ શાકભાજીના ભાવે તેમની ખરીદી કરે છે અને તોયે ઢગલો ‘શિક્ષિત બેરોજગાર’ બનીને સડી જાય છે. આશાઓ- અપેક્ષાઓ- ઇચ્છાઓ- ભવિષ્યની સચ્ચાઈ… આ દરેક વાતો જાણે અંધકારમાં ડૂબેલી જણાય છે. સામાજિક, આર્થિક, વ્યવહારિક સંબંધોનું દબાણ એટલું હોય છે કે જાણે તેમને ‘પ્રેશર કૂકર’માં મુક્યા હોય અને ‘સીટી’ એ લોકો આમની હાલત પર મારતા હોય છે. નિરાશાના ગર્તમાં ડૂબીને નાસીપાસ થઈને બેસી જાય છે. મનને મારીને ગમે ત્યાં પોતાના ‘લેવલ’ કરતા નીચેના સ્તરની જોબ સ્વીકારે છે. શું કરવાના? આગળનો પ્લાન શું છે? જોબ મળી ગઈ? ‘પ્લેસમેન્ટ’ ના થયું? વિચાર્યું છે કંઈ? કોઈ જગ્યા એ ‘સેટિંગ’ પડ્યું? લોકોના શેતાની દિમાગની ઉપજ એવા આ દરેક પ્રશ્નો આખો દિવસ એક જુવાનિયાના મનને ભવિષ્યના ભયની પ્રતીતિ કરાવે છે, પણ કોઈને પ્રેરણાત્મક કે સૂચક વાતો કહેવી નથી.

અક્ષરનાદનો નવમો જન્મદિવસ 29

 in જત જણાવવાનું કે  tagged જીજ્ઞેશ અધ્યારૂ

અક્ષરનાદનો આજે નવમો જન્મદિવસ છે. ૨૦૦૭થી સતત ‘અધ્યારૂનું જગત’ અને પછી ‘અક્ષરનાદ’.. આપણી માતૃભાષાના સાહિત્ય અને સર્જન સાથે સંકળાયેલી આ સફરને આગળ વધારવાનો પ્રયત્ન કરતું જ રહ્યું છે. આ વર્ષે એ પ્રયત્ન પાછલા આઠેય વર્ષોમાં સહુથી મુશ્કેલ થઈ રહ્યો, એટલો મુશ્કેલ કે એક સમયે અઘોષિત બંધ જ થઈ ગયેલી આ વેબસાઈટ ફરીથી બેઠી થઈ શકી, અચોક્કસ અને અનિયમિતપણે પણ ચલાવી શકું છું એનું એક માત્ર કારણ છે વાચકમિત્રોનો અઢળક પ્રેમ અને પ્રોત્સાહન. ફક્ત એક જ વાતનો સંતોષ છે કે હતાશાના સમયમાં મારી જ મહેનત મને ઉપયોગી થઈ પડી છે, આ જ સાહિત્યલેખો અને સર્જનો કપરા સમયના સંગાથી થઈ રહ્યાં છે.

માનવતા અને મહાનતા.. – ડો. નિરંજન મોહનલાલ વ્યાસ, અનુ.: હર્ષદ દવે 9

 in અનુદીત  tagged હર્ષદ દવે

તાતા ગ્રૂપ મુંબઈની જાણીતી તાજમહાલ હોટેલની માલિકી ધરાવે છે અને એનું સંચાલન કરે છે. આ હોટેલ પર નવેમ્બર ૨૬, ૨૦૧૦, ના રોજ પાકિસ્તાની ત્રાસવાદીઓએ હુમલો કર્યો હતો.
એક પત્રકારે રતન તાતાને પ્રશ્ન પૂછ્યો કે ‘તાતા ગ્રુપ રિલાયન્સ ગ્રુપ જેટલી કમાણી કેમ નથી કરતું?’ (રિલાયન્સ ગ્રુપ ભારતનું બીજા નંબરનું એક મોટું કોર્પોરેશન છે. રિલાયન્સ ગ્રુપના માલિકોનું નામ વિશ્વના ટોચના દસ ધનિકોમાં છે.) ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો : “અમે ઉદ્યોગપતિ છીએ અને તેઓ વેપારી છે.”

જગતજનની પંથે… (અંબાજી) – દિનેશ જગાણી 11

 in પ્રવાસ વર્ણન  tagged દિનેશ જગાણી

પ્રવાસ વર્ણનનું નામ આવે એટલે મનમાં કેવા સુંદર દ્રશ્યો સર્જાય, ન જોયેલા ન જાણેલા માર્ગ પર પગરવ કરવાનો હોય કે વર્ષોથી જાણીતા માર્ગ પર વધુ એક યાત્રા, આપણા સાહિત્યમાં અનેક પ્રકારના અને સુંદર પ્રવાસ વર્ણનો ઉપલબ્ધ છે. આજે દિનેશભાઈ જગાણી તેમના ‘અંબાજીના પથ પર…’ ના અનુભવને પ્રસ્તુત કરે છે. અક્ષરનાદને સ સુંદર કૃતિ પાઠવવા અને પ્રસ્તુત કરવાની તક આપવા બદલ તેમનો ખૂબ ખૂબ આભાર.

માતૃદેવો ભવ… – કંદર્પ પટેલ 18

 in સાહિત્ય લેખ  tagged કંદર્પ પટેલ

મા એક અવ્યક્ત સંબંધ, એક નિર્મમ અહેસાસ, અદ્વિતીય વિશ્વાસ. ગર્ભમાં એક મુક આહટથી માંડીને તેના જન્મ સુધી, તેની કિલકારીઓથી માંડીને કડવી થપાટ સુધી, આંગણાના તુલસીના છોડથી પૂજ્ય વડલાની પવિત્ર દોર સુધી, મા માતૃત્વની કેટ-કેટલી સંરચનાઓ રચે છે. પૃથ્વી પોતાના સંતાન માટે પર અમૃતનું ઝરણું, પતિ માટે પ્રેમનો અસ્ખલિત પ્રવાહ, પિતા માટે લાડકડી લાડો. દુનિયામાં માત્ર મા ને જ સૃજનશક્તિ અર્પીને ઈશ્વરે વિલક્ષણ વ્યવસ્થાની પ્રતિભા ધરી છે.

મા એટલે…

રંગરસિયા : વર્ષ ૨૦૧૪ ની અનોખી ફિલ્મ – કર્દમ આચાર્ય 2

 in અન્ય સાહિત્ય

ગણિકામાં શારદાને શોધી કાઢતો માણસ અને શારદામાં ગણિકાને શોધી કાઢતા માણસોના સંઘર્ષની કથા, કલાની મુક્ત અભિવ્યક્તિ માટે ઊંચો થતો અવાજ અને કલાસ્વરાજની વાત કરતી કળારાષ્ટ્રના રાજાની કથા એટલે રંગરસિયા.

સેતાન, સાગરીત અને દારૂ – લિઓ ટોલ્સટોય, અનુ. નટુભાઈ મોઢા 8

 in અનુદીત / ટૂંકી વાર્તાઓ  tagged લીયો ટોલ્સટોય

અક્ષરનાદને આ અનુવાદ પાઠવતા નટુભાઈ મોઢા કહે છે, મહાત્મા ગાંધીના ગુજરાતમાં દારૂબંધી, દારૂની માઠી અસર, બૂટલેગરો અને દારૂ માટે થતાં ખૂન વિગેરેથી આપણે સૌ સારી રીતે વિગત છીએ. દારૂ પીવો કે ન પીવો, માફકસર દારૂ હાર્ટ માટે સારો એ બધાના વિશ્લેષણની વાત મારે કરવી નથી. હું ૧૯૫૮ માં ઈન્ટર કોમર્સમાં ભણતો ત્યારે અમારી ઈંગ્લીશ ટેક્સ્ટમાં સર લિઓ ટોલ્સટોયની એક મજાની ટૂંકી વાર્તા હતી જે મને આજ સુધી અક્ષરશ: યાદ છે, જે હું આજે પણ મારા મિત્રો અને નવા પરિચિતોને ટૂંકમાં કહી સંભળાવું છું. આજે આટલા વર્ષો બાદ તે વાર્તાને ખોળી કાઢી તેનું ભાષાંતર કરી વાચકો સમક્ષ રજૂ કરવાની ઈચ્છા થઈ આવી, જે આપની સમક્ષ રજૂ કરું છું.

૧૩ માઈક્રોફિક્શન વાર્તાઓ (ભાગ ૭) – ડૉ. હાર્દિક યાજ્ઞિક : (માઈક્રોફિક્શનની સદી) 10

 in માઈક્રો ફિક્શન  tagged ડૉ. હાર્દિક યાજ્ઞિક

જોતજોતામાં હાર્દિકભાઈનો માઈક્રો ફિક્શન સર્જનનો આંક આજે એક સદી કરી ગયો છે. સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૨માં શરૂ થયેલી તેમની આ માઈક્રોસર્જનની મેગા સફરનો આજે અગત્યનો પડાવ છે, સો વાર્તાઓ એટલે સો ભાવવિશ્વો, સો શક્યતાઓ, સો સત્વશીલ વિચારવિથીકાઓ અને સો અલગ અલગ સ્વાદ ધરાવતી સાહિત્યસામગ્રીનો રસથાળ. ડૉ. હાર્દિકભાઈને શુભકામનાઓ… માઈક્રોફિક્શન સ્વરૂપ માટે અક્ષરનાદને તેમણે આપેલ સહકારને સલામ… અને હા, હાર્દિકભાઈ, આ સફરનો એક પડાવ છે, મંઝિલ નથી… ચાલોને સફરની મજા લઈએ, મંઝિલ કોણે જોઈ છે?

ડૂમો… – વિશાલ ભાદાણી 14

 in ટૂંકી વાર્તાઓ  tagged વિશાલ ભાદાણી

વિશાલભાઈની અક્ષરનાદ પર પ્રથમ કૃતિ આજે પ્રસ્તુત થઈ રહી છે ત્યારે તેમનું અને તેમની કલમનું સ્વાગત છે. આપણે ત્યાં નારી સંવેદનાના વિષય પર અનેક વાર્તાઓ લખાય છે, કન્યા બૃણહત્યા અને ગર્ભપાત વિશે, સાસુ વહુના સંબંધો વિશે…. એ શ્રેણીની અંદર અને બહાર એમ બંને બાબતોને સ્પર્શીને તેના પરિઘ પર એક ભૃણની વાત કરતી આ વાર્તા એક સુંદર પ્રયાસ છે એ બદલ વિશાલભાઈને શુભેચ્છાઓ.

પ્રથમ ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૧૧ – સાક્ષર ઠક્કર 18

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged સાક્ષર ઠક્કર

તો આજે આ આખીય સ્પર્ધા અને પરિણામોની ચરમસીમા સ્વરૂપે પ્રથમ ઈનામ વિજેતા સાક્ષરભાઈ ઠક્કરની સુંદર વાર્તાઓ આજે પ્રસ્તુત છે. ખરેખર માઈક્રો કહી શકાય એવી અને હાડોહાડ ફિક્શન આ વાર્તાઓ અક્ષરનાદને સ્પર્ધા માટે પાઠવવા બદલ સાક્ષરભાઈનો ખૂબ ખૂબ આભાર અને તેમની કલમને શુભકામનાઓ. માઈક્રોફિક્શન વાર્તાઓને ગુજરાતી ભાષા માટે એક આદરણીય સ્થાન અને આ સ્વરૂપને એક ઓળખ આપવા સર્જાયેલી આ બધા સ્પર્ધકોની વાર્તાઓ અક્ષરનાદને અનોખી મહત્તા પૂરી પાડી છે. આશા છે આવા વધુ આયોજનો કરવા માટે સમય, શક્તિ અને હિંમત ઈશ્વર આપતા રહેશે.

દ્વિતિય ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૧૦ – હેમલ વૈષ્ણવ 18

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged હેમલ વૈષ્ણવ

સાંપ્રત વિષયો, હકારાત્મક સંદેશ, નખશીખ કારીગરી ભરી સર્જનાત્મક્તા અને વિષયવૈવિધ્ય સદાય હેમલભાઈની માઈક્રોફિક્શનનું જમાપાસું રહ્યું છે. સ્પર્ધામાં દ્વિતિય વિજેતા થયેલ હેમલભાઈની આ સુંદર માઈક્રોફિક્શન આજે પ્રસ્તુત કરી રહ્યો છું ત્યારે આ નવા સ્વરૂપને વિકસાવવામાં પાણીસિંચન કર્યાનો આનંદ જરૂર છે. આશા છે વાચકમિત્રોને પણ આ ગમશે. અક્ષરનાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ તેની ગરિમા વધારવા બદલ હેમલભાઈનો આભાર, તેમની કલમને શુભકામનાઓ..

તૃતિય ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૯ – અમિતા ધારિયા 11

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged અમિતા ધારિયા

માઈક્રોફિક્શનનો આગવો ઉપયોગ છે એક વાર્તાતત્વને ખૂબ ટૂંકાણમાં ઉપસાવી વાચકોને તેના ભાવવિશ્વમાં વિહરવાનો અવસર આપવો અને એમ વાચકોની સર્જનશક્તિને આગળ વધવામાં મદદ કરવી. અમિતાબેન ધારિયાની આજની સુંદર વાર્તાઓ આ જ વાતને સાબિત કરે છે. અક્ષરનાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ આવી સુંદર કૃતિઓ સ્પર્ધામાં પાઠવવા બદલ કાંદીવલી, મુંબઈના અમિતાબેનનો ખૂબ આભાર અને શુભકામનાઓ.

આશ્વાસન ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૮ – સાગર પંડ્યા 10

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged સાગર પંડ્યા

અંગ્રેજીમાં લખાયેલ સૌપ્રથમ માઈક્રોફિક્શન ફક્ત છ શબ્દોની હતી, વાર્તાની લંબાઈ અને તેની અસરકારકતા એ બંને પરિબળો જ્યારે એકસાથે ત્રાટકે ત્યારે સર્જનની મજા અનોખી બની રહે છે. ૨૫૦ શબ્દોની છૂટ છતાં ખૂબ જ માઈક્રો સ્વરૂપમાં લખાયેલી આ વાર્તાઓ વાચકોને ખરેખર થોડાક શબ્દોમાં એકથી બીજા ભાવવિશ્વમાં સરસ સફર કરાવશે એ ચોક્કસ. અક્ષરનાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ આવી સુંદર કૃતિઓ સ્પર્ધામાં પાઠવવા બદલ રાજકોટના સાગરભાઈનો ખૂબ આભાર અને શુભકામનાઓ.

આશ્વાસન ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૭ – મિહિર શાહ 13

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged મિહિર શાહ

અક્ષરનાદ માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા ૧ માં આશ્વાસન ઈનામ પ્રાપ્ત કરનાર મિહિરભાઈ શાહની ચારેય વાર્તાઓ વિષયવસ્તુ અને વાર્તાપ્રવાહની રીતે અનોખી છે. આ માઈક્રોફિક્શનનો વિસ્તાર વધારવાની વાત હોય કે અંતની, વાચક ધારે તેમ ઉમેરી શકે છે, અને તે વાર્તાને નકારાત્મક કે હકારાત્મક બીબામાં ઢાળી શકે છે. અક્ષરનાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ આવી સુંદર કૃતિઓ સ્પર્ધામાં પાઠવવા બદલ નવરંગપુરા, અમદાવાદના મિહિરભાઈનો ખૂબ આભાર અને શુભકામનાઓ.

આશ્વાસન ઈનામ વિજેતા વાર્તાઓ (માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા) ભાગ ૬ – હિરલ કોટડીઆ 10

 in Micro Fiction Competition / માઈક્રો ફિક્શન  tagged હિરલ કોટડીઆ

અક્ષરનાદ માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા ૧ માં આશ્વાસન ઈનામ પ્રાપ્ત કરનાર હિરલબેનની ચારેય માઈક્રોફિક્શન અનોખી અને સર્જનસત્વથી ભરપૂર છે. આજથી અક્ષરનાદ માઈક્રોફિક્શન સ્પર્ધા ૧ ના વિજેતાઓની માઈક્રોફિક્શન પ્રસ્તુત થઈ રહી છે ત્યારે હિરલબેનની તથા સર્વે વિજેતાઓની માઈક્રોફિક્શન વાર્તાઓ આ સ્પર્ધાને પ્રાપ્ત થયેલી સબળી અને સુંદર કૃતિઓનો આસ્વાદ અને આનંદ આજથી અક્ષરનાદ વાચકોને છ દિવસ માણવા મળશે… અક્ષરનાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ તેને આવી નક્શ કૃતિઓ દ્વારા ગૌરવ આપવા બદલ જામનગરના હિરલબેનનો ખૂબ આભાર.

અક્ષરનાદનું નવું સ્વરૂપ… 18

 in જત જણાવવાનું કે  tagged જીજ્ઞેશ અધ્યારૂ

અક્ષરનાદની થીમ બદલ્યે લગભગ સાડા ત્રણ વર્ષ થયાં, ત્યારથી વર્ડપ્રેસના અનેક અપડેટ્સ થઈ ગયાં, થીમ પણ અપડેટ માંગતી હતી પણ કોડમાં કરેલ ફેરફારને લીધે એ મુશ્કેલ થઈ રહ્યું હતું. એટલે છેલ્લા લગભગ ચારેક મહીનાથી થીમ બદલવાની આ પ્રક્રિયા શરૂ કરેલી. પણ છેલ્લા ચારેક મહીના જ વ્યવસાયિક જીવનના સૌથી વધુ અગવડભર્યા દિવસો થઈ રહ્યાં. એક એક દિવસ ભયાનક તાણ અને મુશ્કેલીભર્યો રહ્યો અને એ હજુ પણ ચાલુ જ છે… ખેર એ વાત ફરી ક્યારેક!

તો…. અનેક થીમની ભયાનક ઉલટફેર, સાઈટના દેખાવ અને સુવિધાઓ અંગેની મથામણ, ખૂબ લાંબા સમયની મહેનત અને સમયનો સખત અભાવ, આ બધાંય તત્વોને પાર કરીને આજે અક્ષરનાદનું નવું સ્વરૂપ પ્રસ્તુત કરી રહ્યો છું.

‘જાણ’ હોવા છતાં ‘જાણભેદુ’, સંસ્કારીતામાં છીંડુ.. – કંદર્પ પટેલ 10

 in સાહિત્ય લેખ  tagged કંદર્પ પટેલ

બે દિવસ પહેલા હું જયારે અમદાવાદથી ‘ગુજરાત ક્વીન’ના જનરલ ડબ્બામાં પરત ફરી રહ્યો હતો ત્યારે ઘણી વાતો ‘જાણ’માં હોવા છતાં બુદ્ધિ અને મન તેને ‘જાણભેદુ’ બનાવી ‘જાણ’બહાર કરીને ‘ઇન્ફિરિઅરીટી કોમ્પ્લેક્સ’ (લઘુતા ગ્રંથિ)થી પીડાઈને સદાયને માટે વ્યથિત રહે છે, એ બાબત પર ખુબ સારી એવી ચર્ચા થઇ. હા, જનરલ ચર્ચા જ (કારણ, ડબ્બો પણ જનરલ જ હતો ને..!). પરંતુ, ‘કોમન સેન્સ ઇસ નોટ ધેટ મચ કોમન.’ આવી જ વાતો પરથી પરદો ખુલ્યો. મારી સાથે ૩ મોટી ઉંમરના ભાઈઓ હતા, અને પોતપોતાની જગ્યાએ ખુબ સંતોષપૂર્વક રહીને જીવતા હતા. એક ‘ગુજરાત ઈલેક્ટ્રીસીટી બોર્ડ’ (જી.ઈ.બી.)માં ૨૪ વર્ષથી નોકરી કરતા ભાઈ હતા. બીજા એક મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં લગભગ ૧૮ વર્ષથી જોબ કરતા એન્જિનેઅર હતા. અને ત્રીજા, એકદમ તેજસ્વી ચહેરો, એકદમ પ્રતિભાયુક્ત, સ્પષ્ટવક્તા અને અનુભવનો ખજાનો, ઈંગ્લીશ અને ગુજરાતી બંને ભાષા પર અભૂતપૂર્વ પ્રભુત્વ, જે માત્ર ૩ ચોપડી ભણેલા હતા.

બેજુબાન! (ટૂંકી વાર્તા) – સમીરા પત્રાવાલા 13

 in ટૂંકી વાર્તાઓ  tagged સમીરા પત્રાવાલા

ઊઊંઊંઊ….. મોમ! મને કોઈ અંદર કબ્રસ્તાનમાંનથી જવા દેતું… મોમ! તારા બધા સગા જાય છે તો મને કેમ નથી લઈ જાતાં… હું તો તારું બેબી છું ને? ઉફ્ફ્ફ! આ પટ્ટો મને મારી જ નાંખશે. કોઈ તો રોકો આ લોકોને… મને કેમ મારા ઘરથી દૂર લઈ જાય છે. ઊઊંઊંઊં….

તને ક્યાં શોધું મોમ! મારી તો જિંદગી જ બદલાઈ જાશે મોમ! જિંદગી? આના વિશે તું બહુ વાતો કરતી.. જ્યારે દરિયા અને ઢળતા સૂરજ ને જોતી તો બસ જિંદગી ની ફિલોસોફી જ જાડવા માંડતી… હું અને ડેડ બહુ કંટાળતા એ વાતોથી… મને તો સમજાતું જ નહીં શું હતું જે તું ડેડને કહેતી? જિંદગી હસતા બાળકનો ખિલખિલાટ છે..

ઈન્ટરનેટ ઓફ થીંગ્સ : જમાનો આજ છે આવ્યો… – સંજય પિઠડીયા 2

 in Know More ઇન્ટરનેટ

આજનો યુગ એ ખરા અર્થમાં ઈન્ટરનેટનો યુગ છે. એકબીજા સાથે જોડાયેલા રહેવામાં આજે ઈન્ટરનેટનો અમૂલ્ય ફાળો રહ્યો છે. ફેસબુક, વ્હૉટ્સ-ઍપ, ટ્વીટર, સ્કાઈપ, લાઈન, વી-ચૅટ જેવા રમકડાં આપણા રોજિંદા જીવનનો એક મહત્ત્વનો ભાગ બની ગયા છે. ખાતા-પીતા-સૂતા-ઊઠતા કોઈ પણ દિનચર્યા કરતી વખતે લોકો એકબીજા સાથે જોડાયેલા રહેવામાં સંતોષ અને સુખ અનુભવે છે. આજની તારીખે દુનિયામાં પાંચ અબજ જેટલા “સ્માર્ટ” કનેક્ટેડ ડીવાઈસ (ડીવાઈસ એટલે સાધન કે ઉપકરણ) વ્યવહારી ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે, અને વર્ષ ૨૦૨૦ સુધીમાં આ આંકડો પચાસ અબજે પહોંચે એવી નિષ્ણાંતોની અને વિશ્લેષકોની આગાહી છે. આજની ટેકનોલોજીના ડગલે ને પગલે સાથે ચાલનારાઓ માટે “IoT” શબ્દ નવો નથી. શું છે આ IoT? IoT નો અર્થ છે ‘ઈન્ટરનેટ ઓફ થીંગ્સ’!

શું છે આ નેટ ન્યૂટ્રૅલિટિ? + આપણે શું કરવું? 3

 in Know More ઇન્ટરનેટ

#NetNeutrality આજનો લેખ આપણા સૌને સમાન રીતે સ્પર્શે છે. ભારતમાં ઈન્ટરનેટની સ્વતંત્રતા કે વપરાશકારોની મરજી પર બંધન નાખવાના અને તેને ભોગે ફોન કંપનીઓ અને કેટલીક વિશિષ્ટ કંપનીઓને લાભ આપવાના પ્રયાસ રૂપ પ્રયત્નો અને તેની શરૂઆત છેલ્લા થોડાક દિવસમાં જોવા મળી છે. થોડાક મહીના પહેલા ઇન્ટરનેટ.ઓર્ગ નામે ફેસબુક અને રિલાયન્સની જુગલબંધી, તેની સામે સ્પર્ધા કરવા હવે એરટેલ દ્વારા શરૂ કરાયેલ એરટેલ ઝીરો પ્લેટફોર્મ ફક્ત એ જ એપ્લિકેશન્સ તમને નિઃશુલ્ક ઉપયોગ કરવા દેશે જેમની સાથે તેમણે ભાગીદારી કરી છે. તેની આ યોજનાને તેના પાર્ટનર ફ્લિપકાર્ટ દ્વારા સથવારો મળ્યો છે. આનો અર્થ એ કે જો તમારી પાસે એરટેલનું કનેક્શન હોય તો તેની પાર્ટનર એપ્સ જેમ કે ફ્લિપકાર્ટ નિઃશુલ્ક – ઈન્ટરનેટના અલગ ડેટા પેક વગર વાપરી શકો. પણ આ દેખીતો ફાયદો મોટા નુકસાનની શરૂઆત છે. આમ ઈન્ટરનેટ ફક્ત થોડીક એપ્લિકેશન્સ કે વેબસાઈટ્સમાં સંકોચાઈને રહી જશે, તેની સ્વતંત્રતા અને આપણો અધિકાર બંને જોખમમાં આવી જશે. ઈન્ટરનેટ ન્યૂટ્રલ નહીં રહે.

તમારી ભાષાની હત્યા કરશો નહીં.. – સુઝાન ટોલ્હોક, અનુ. જીજ્ઞેશ અધ્યારૂ 2

 in સાહિત્ય લેખ

વૈશ્વિક રીતે વધતા અંગ્રેજીના પ્રભાવ અને તેને આધુનિક ભાષા તરીકેના વિકાસ અને ઉપયોગ સામે અન્ય ભાષાઓ કઈ રીતે બાથ ભીડી રહી છે તે સમજાવતી સુઝાન ટોલ્હોકની આ વાત ટેડ.કોમ પર પ્રસ્તુત થઈ હતી તેની ટ્રાન્સ્ક્રિપ્ટમાંથી આ અનુવાદ પ્રસ્તુત કર્યો છે. ભાષાને પાછળ મૂકીને આપણે આગળ વધીએ ત્યારે શું ગુમાવીએ છીએ તેની વાત અહીં છે. સુઝાન અહીં તમારી ભાષાને શા માટે પ્રેમ કરવો જોઈએ તેના કારણો આપે છે, સમજાવે છે. મૂળે લેબેનિઝમાં હોવાને લીધે અરેબિકની થોડી ખુશબુ તેમાં નિહિત હોવાની જ! (Filmed at TEDxBeirut.)

પાંચ કાવ્યરચનાઓ.. – મિતુલ ઠાકર 4

 in કવિતા, ગઝલ તથા સર્વ પદ્ય  tagged મિતુલ ઠાકર

બદલાતા સમય અને સંજોગોની સાથે સર્જનમાં સંકળાતી વાતો પણ રંગાય છે. મિતુલભાઈની પાંચ રચનાઓ પૈકીની પહેલી ‘વ્યથા’ આવી જ વાત લાવી છે, જે સત્યઘટના આસપાસની છે. નાયક તેની પરણેતર ને મળવા માટે તરસી રહ્યો હતો અને પેલી તેની વહુની વડીલોની આમન્યા અને ગરીબ ઘરમાં સુવાની સંકડાશથી તે વ્યથિત થઇ ગયો હતો. જયારે લગ્નના બે ચાર દિવસ પછી તેના વૃદ્ધ બાપને મળવા અને હરખ કરવા આવતા ગામના વયોવૃદ્ધો તેના બાપને કહેતા કે “આતા હવે તો દાદા બનશે પશી થોડા આપડી વાટ જોઈ ને બેહી રેવાના, એય ને આવનારા કિકલા હાર્યે ટેમ કાઢી નાખશે…” ત્યારે નાયક છોભીલું હસી ને આઘોપાછો થઇ જતો. આવા જ ભાવો સાથે વણાયેલી તેમની પાંચ કાવ્યરચનાઓ આજે પ્રસ્તુત છે. મિતુલભાઈનો આ રચનાઓ બદલ આભાર અને શુભકામનાઓ.

ભાષાની આજ અને આવતીકાલ.. – ગુણવંત વૈદ્ય 15

 in સાહિત્ય લેખ  tagged ગુણવંત વૈદ્ય

તળપદા શબ્દો, રમણીય રુઢિપ્રયોગો, અલગ અલગ બોલીઓ કે કહેવતો વગેરેને કરમાતા, વિસરાતા, હળધૂત થઇ ધીમે ધીમે ક્રમિક રૂપે ઓગળાતા જોઇને તો હરકોઈ ભાષાપ્રેમીઓને સ્વાભાવિક બળાપો જ થાય. એમનો ડર છે કે આધુનિક ભાષાઓના બજારમાં માતૃભાષાનાં શબ્દોની સાથે ભાષાના મૂળાક્ષરો પણ ઓગળી જશે કે શું? માતા સાથેનો સંબંધ જેમ હૃદયથી બંધાય તેમ માતૃભાષાનો સંબંધ પણ હૃદયથી જ બંધાય. અને એવો સંબંધ જ્યાં બંધાયો હોય ત્યાં વિરહ વેદના જરૂર આપે જ. માતૃભાષાની ચિંતા કરનારા એવા લાખો મશાલચીઓને, સંતાનોને આપણે પહેલા તો લાખેણા વંદન અને સલામ જ કરીએ. માતૃભાષા તરીકે ગુજરાતી ભાષાની દેશ વિદેશે પ્રવર્તમાન સ્થિતિ, સિદ્ધિઓ, ભાષા અંગેના આપણા સ્વપ્નો/ઈચ્છાઓ, એની આડે આવતા અંતરાયો અને એના નિવારણ અંગેના ઉપાયો જેવા મુદ્દાઓ આ લેખમાં આવરીશું.

એકાત્મ માનવદર્શન અને વ્યવસ્થાપન – નિરુપમ છાયા 3

 in સાહિત્ય લેખ

આજકાલ management – વ્યવસ્થાપન – અંગે ઘણી ચર્ચાઓ થઇ રહી છે. અને એની કાર્યપદ્ધતિ તથા પ્રભાવ વધારવા માટે ચિંતન મનન થઇ રહ્યા છે. એકાત્મ માનવદર્શનનો અર્થ છે માનવજીવન તથા સંપૂર્ણ પ્રકૃતિના એકાત્મ સંબંધોનું દર્શન. મનુષ્ય વૈવિધ્યસભર છે. પરંતુ આ વૈવિધ્યમાં આંતરિક એકતાનું દર્શન થાય છે. આપણા ઋષિમુનિઓએ મૂળભૂત અનુભૂતિજન્ય સૂત્રો દ્વારા ચિંતન પ્રગટ કર્યું છે એ ભારતીય જીવન દૃષ્ટિ છે. અને એની જ કાલ સુસંસંગત પુનઃરચના આ દર્શન સ્વરૂપે મૂકી છે. ભારતીય જીવનદૃષ્ટિ એમ કહે છે કે સમગ્ર અસ્તિત્વનો આ અંશ એક જ ચૈતન્યમાંથી પ્રગટે છે. એ રીતે વૈવિધ્યસભર વિશ્વ અને તેના વ્યવહારના બધા જ ઘટકોમાં મૂલતઃ એકાત્મતા જ છે.

પેન્ડીંગ કોફી… – નીલમ દોશી 17

 in જીવન દર્શન  tagged નીલમ દોશી

રોજ સવારે છાપામાં આવતા સમાચારોનૂં વિશ્લેષણ કરીએ તો તુરત જણાશે કે કોઇ પણ પેપરમાં નેગેટીવ સમાચારોનું પ્રમાણ વધારે હોય છે. પોઝીટીવ સમાચાર કવચિત જ દેખા દેતા હોય છે. બાકી ખૂન, બળાત્કાર, ચોરી, લૂંટફાટ, આત્મહત્યા, મારફાડ,વગેરે અનેક નકારાત્મક વાતોથી ટી.વી.કે છાપાઓ ઉભરાતા હોય છે.જે આપણે ચા પીતા પીતા, પેટનું પાણી પણ હલાવ્યા સિવાય આરામથી વાંચીને છાપુ બાજુમાં ફેંકી જાણે કશું ન બન્યું હોય એમ આપણા રુટિનમાં વ્યસ્ત બની જઇએ છીએ. આપણી સંવેદનશીલતા એવી તો બુઠ્ઠી બની ગઇ છે કે એવા કોઇ સમાચારો આપણને ખલેલ સુધ્ધાં નથી પહોંચાડી શકતા.

૭ માઈક્રો ફિક્શન વાર્તાઓ (ભાગ ૬) – ડૉ. હાર્દિક યાજ્ઞિક 9

 in માઈક્રો ફિક્શન  tagged ડૉ. હાર્દિક યાજ્ઞિક

લાંબા સમયના વિરામ બાદ આજે હાર્દિકભાઈ તેમની વધુ સાત માઈક્રો ફિક્શન વાર્તાઓ લઈને ઉપસ્થિત થયા છે. તેમના માઈક્રો ફિક્શન સર્જનની સદી થવાની છે એ ઘટના પણ ગુજરાતી સાહિત્યસર્જનના ઇતિહાસમાં એક આગવું સ્થાન ધરાવશે એમાં બે મત નથી, તેમની આ સુંદર કૃતિઓ બદલ આભાર અને શુભકામનાઓ.