મધરાતે એક બારમાં, પીધેલી સ્ત્રી એકલી બેઠી છે. એના કપડાં અસ્તવ્યસ્ત છે. પોતે ક્યાં છે એ પણ ભાન નથી. આસપાસના બધા પુરુષોની બાજ નજર તેના પર સ્થિર થયેલી હતી. આ પરિસ્થિતિમાં મોટાભાગે જેવું બનતું હોય એ પ્રમાણે કોઈ ‘સારો માણસ’ એની પાસે આવ્યો ને ઘરે મૂકી જવાની ઑફર કરી. આ ‘સારો માણસ’ એને ઘરને બદલે પોતાના ઍપાર્ટમેન્ટ પર લઈ ગયો અને એના કપડાં ઉતારવા માંડ્યો.
સભ્ય સંસ્કૃતિ અને સહજ પકૃતિ વચ્ચે સંતુલન બનાવવા પ્રયત્ન કરી રહેલા અસહજ માનવીની આપવીતી તમને આ નિબંધોમાંથી મળી આવશે.
મનુષ્યની આધ્યાત્મિક સુખાકારીના ભર્તૃહરિ હિમાયતી છે. આથી તેઓ મનુષ્યને કોઈ ધર્મ, સંપ્રદાયના અનુયાયી તરીકે જ સ્વીકારે છે. આથી આધ્યાત્મિકતા અને ધર્મને પણ તેઓ મનુષ્યત્વના લક્ષણ તરીકે સ્વીકારે છે. આવા લક્ષણો વિનાના માણસો પૃથ્વી પર ભારરૂપ છે.
નૃત્યને કોઈ વિષયમર્યાદા હોતી નથી કે એને સીમા બાંધી નથી શકતી. તે છતાં સામાન્યપણે વિષયપસંદગીમાં સમાજનું પ્રતિબિંબ પડે જ છે. ભારતીય નૃત્યોમાં આપણાં પોતાના ઉત્સવો કે તહેવારોની ઉજવણીની છાપ છે. આમ, જેવી સંસ્કૃતિ એવી વિચારધારા, એવા જ નૃત્યો. જેમ કે, આપણાં ભગવાન કૃષ્ણની રાસલીલાએ જ રાસ કે ગરબીની રચના કરી છે.
શાળા એ બાળકો માટેનું સ્વર્ગ હોય છે અને શિક્ષકો એમનાં દેવ! શાળા એવી હોવી જોઈએ જયાં બાળકોનો સ્વસ્થ રીતે વિકાસ થાય. નિષ્ફળતા અને સફળતા બન્ને એકબીજાનાં પૂરક છે એ વાત ફક્ત શાળામાં શીખી શકે નહીં પણ જીવનમાં ઊતારી પણ શકે. જીવન સુંદર રીતે જીવી શકે.
उस किताब में
एक ऐसा सूरज उगे,
जिसकी चिनगारी तुम्हारी फूंकी हुई सिगारेट को जिन्दा कर दे
और मेरे भीतर जल रही आग को हवा दे कर सूरज बना दे,
जिसके उजाले में हम हमारे सारे ख्वाबो को हकीकत में तबदील होते देख सके।
મેં મમ્મીને જયારે ‘હાથી જોયા’ની વાત કરી તો મમ્મીએ પૂછ્યું, “કેવડો હતો એ હાથી?” ત્યારે મને થયું, બિચારી મમ્મીએ હાથીયે નથી જોયો. જો આજે એ મારી સાથે પૈડું ફેરવવા આવી હોત તો એને સાચોસાચ હાથી હું દેખાડત.
ગુજરાતમાં આવેલું ચાંપાનેર ગામનું નામ તો ઘણાં બધાંએ સાંભળ્યું હશે અને જોયેલું પણ હશે. મારા આ પ્રવાસની વાત કંઇક અનેરી છે. ચાંપાનેરનો ઈતિહાસ વગેરે તો બધે મળી રહેશે એટલેજ મને થયું કે આજે તમને મારી રીતે સફર કરાવું.
લખતી વખતે શબ્દોનો કેફ ચઢે પછી વિષય પરથી અજાણતાં જ લપસી પડાય ત્યારે હસવું આવી જાય. સાબુવાળાં પોતાં કરતી વખતે લીસ્સી થઈ ગયેલી ફર્શ પરથી ફૂવડ ગૃહિણીની જેમ લપસી પડાયું હતું ત્યારે પણ આવું જ હસવું આવ્યું હતું!
